3.10-rasm.
Zarbiy qovushqoqlikni sinash sxemasi:
a - namunani kopyorga
o‘rnatilishi; b - mayatnikli kopyor
sxemasi
Xar - xil ariqchali namunalar bo’ladi. Eng ko‘p tarqalgani U - shaklli va V- shaklli
ariqchalardir.
Standart namuna kopyor tayanchlariga simmetrik
qilib andaza yordamida
o’rnatiladi. Mayatnikni ko’tarib (h
1
), quyib yuborib, mayatnik tig’i bilan namunani
zarblab, uni sindiradi.
Kopyor namunani sindirib h
2
balandlikka ko’tariladi.
Namunani sindirish uchun sarflangan ish (K,MDj) quyidagicha aniqlanadi:
K = G(h
1
-h
2
) MDj.
bu yerda
G - mayatnik og’irligi,
h
1
- tajriba oldidan mayatnikni ko’tarish balandlikgi;
h
2
- mayatnikni sinovdan keyingi ko’tarilgan balandligi.
Zarbiy qovushqoqlik
KC(M∙Dj/m
2)
deb belgilanadi va bajarilgan ishni (K ni)singan
ariqcha ko‘ndalang yuzasiga (F) nisbati qilib aniqlanadi.
KC=
K/F MDj/ m
2
; MDj - megadjoul.
Agar namuna ariqchasi
U shaklda bodsa zarbiy qovishqoqlik
KCU deb belgilanadi,
agar
V shaklli bodsa,
KCV deb belgilanadi.
