qattiqlikdagi materiallar uchun qodlaniladi: ko‘ndalang
kesimi kichik va yupqa
detallar uchun. Qo‘yiladigan kuch qoida bo‘yicha 10, 30, 50, 100, 200, 500 N ga
teng. Qattiqligi 450 HB gacha bo’lgan materiallar uchun qattiqlik raqamlari Brinell
va Vikkers usullari uchun bir xil.
GOST 9013-59 bo‘yicha bu usul o’tkaziladi. Ancha universal va kam mexnat sarf
usuli. Qattiq kattaligi to‘g‘ridan - to‘g‘ri qattiqlikni o’lchash shkalasi ko’rsatadi; izni
o’lchash xojati yo‘q. Cho‘qqisidagi burchak 120
0
olmosli
uchlik botiriladi, yoki
po’lat shar diametri 1,588mm. Quyidagilar kuchni uchlikning
materialliga qarab
tanlanadi. Pribor uchta o’lchov shkalasiga ega: A;V;S. Qattiqlikni tanlangan shkala
bo‘yicha ifodalanadi. Masalan: 70HRA, 58HR, 50HRB.
Shkala A - uchlik olmosli uchlik, kuch 600N. Bu shkala aloxida qattiq materiallar
uchun qo’llaniladi. Yupqa list materiallar uchun yoki yupqa qatlamlar (0,5-1,0mm)
ishlatiladi. Bu shkala bo‘yicha chegarasi 70-85. belgilanishi HRA.
Shkala - V - uchlik po’lat shar, umumiy kuch 1000N. Nisbatan yumshoq materiallar
qattiqligi o’lchanadi <400HB. Bu shkala bo‘yicha o’lchash chegarasi 25-100.
Rokvell bo‘yicha o‘lchangan qattiq raqamlari bilan Brinell
va Vikkers usullarida
odchangan qattiqlik raqamlari orasida bog’lanish munosabatlari yo‘q.
Shkala
S - uchlik olmosli konus, umumiy kuch 1500N. Bu usul qattiq materiallarga
qo’llaniladi. >450HB. Masalan toblangan po‘lat. Qattiqlik o’lchash chegarasi 20-67.
