4-MA’RUZA
Po‘latdan tayyorlangan eritib qoplash simi
Reja:
4.1. Eritib qoplash simini qo‘llanilishi.
4.2. Sim po‘latining kimyoviy tarkibi.
4.3. Po‘latni sovuqlayin cho‘zib tortib tayyorlangan eritib qoplash tasmalari.
4.1. Eritib qoplash simini qo‘llanilishi.
Po‘lat detallarga mexanizatsiyalashtirilgan usulda yoy yordamida eritib qoplash uchun asosan GOST 10543-82 ga muvofiq tayyorlangan, issiq holatda va sovuqlayin cho‘zib uzaytirilgan po‘latdan qilingan eritib qoplash simi ishlatiladi. Ushbu standartda uglerodli simni to‘rt xil, legirlangan simni o‘n ikki hil va yuqori darajada legirlangan simni o‘n bir xil markada ishlab chiqarish nazarda tutiladi. Mazkur sim qoplamali elektrodlar tayyorlashga mo‘ljallanmagan. Sim kimyoviy tarkibi simning markasiga bog‘liq bo‘lgan, 4.1-jadvalda keltirilgan simdan tayyorlanadi.
4.2. Sim po‘latining kimyoviy tarkibi.
4.1-jadval
Sim po‘latining kimyoviy tarkibi, %
Po‘lat
|
Sim markasi
|
C
|
Mn
|
Si
|
Cr
|
Ni
|
W
|
V
|
Mo
|
Boshqa elementlar
|
S
|
P
|
ko‘pi bilan
|
Uglerodli
|
Np-30
|
0,27-0,35
|
0,5-0,80
|
0,17-0,37
|
0,25
|
0,3
|
-
|
-
|
-
|
|
0,04
|
0,035
|
Np-45
|
0,42-0,50
|
0,5-0,80
|
0,17-0,37
|
0,25
|
0,3
|
-
|
-
|
-
|
|
0,04
|
0,035
|
Np-50
|
0,45-0,55
|
0,5-0,80
|
0,17-0,37
|
0,25
|
0,3
|
-
|
-
|
-
|
|
0,04
|
0,035
|
Np-85
|
0,82-0,90
|
0,5-0,80
|
0,17-0,37
|
0,25
|
0,3
|
-
|
-
|
-
|
|
0,035
|
0,035
|
Legirlangan
|
Np-40G
|
0,35-0,45
|
0,75-1,00
|
0,17-0,37
|
0,3
|
0,3
|
-
|
-
|
-
|
|
0,035
|
0,035
|
Np-50G
|
0,45-0,56
|
0,70-1,00
|
0,17-0,37
|
0,3
|
0,3
|
-
|
-
|
-
|
|
0,035
|
0,035
|
Np-65G
|
0,60-0,70
|
0,9-1,20
|
0,17-0,37
|
0,3
|
0,3
|
-
|
-
|
-
|
|
0,035
|
0,035
|
Np-30XGSA
|
0,27-0,35
|
0,8-1,10
|
0,9-1,20
|
0,8-1,10
|
0,4
|
-
|
-
|
-
|
|
0,025
|
0,025
|
Np-30X50
|
0,27-0,35
|
0,4-0,70
|
0,2-0,50
|
4,0-6,0
|
0,4
|
-
|
-
|
-
|
|
0,04
|
0,03
|
Np-40XZG2MF
|
0,35-0,45
|
1,3-1,80
|
0,4-0,70
|
3,3-3,8
|
0,4
|
-
|
0,1-0,2
|
0,3-0,5
|
|
0,035
|
0,035
|
Np-40X2G2M
|
0,35-0,43
|
1,8-2,30
|
0,4-0,70
|
1,8-2,3
|
0,4
|
-
|
-
|
0,8-1,2
|
|
0,035
|
0,035
|
Np-50XNM
|
0,5-0,60
|
0,5-0,80
|
0,35
|
0,5-0,8
|
1,4-1,8
|
-
|
-
|
0,15-0,3
|
|
0,03
|
0,03
|
Np-
50X6FMS
|
0,45-0,55
|
0,3-0,60
|
0,8-1,20
|
5,5-6,5
|
0,35
|
-
|
0,35-0,55
|
1,2-1,6
|
|
0,03
|
0,03
|
Np-50XFA
|
0,46-0,54
|
0,5-0,80
|
0,17-0,37
|
0,8-1,1
|
0,4
|
-
|
0,1-0,2
|
-
|
|
0,025
|
0,025
|
Np-105X
|
0,95-1,10
|
0,15-0,40
|
0,15-0,35
|
1,3-1,65
|
0,35
|
-
|
-
|
-
|
|
0,03
|
0,03
|
YUqori darajada legirlangan
|
Np-20X14
|
0,16-0,25
|
0,80
|
0,80
|
13,0-15,0
|
0,6
|
-
|
-
|
-
|
|
0,025
|
0,03
|
Np-30X13
|
0,25-0,35
|
0,80
|
0,80
|
12,0-14,0
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
0,025
|
0,03
|
Np-30X10G10T
|
0,25-0,35
|
10,0-12,0
|
0,35
|
10,0-12,0
|
0,6
|
-
|
-
|
-
|
0,15-0,3Ti
|
0,03
|
0,035
|
Np-40X13
|
0,35-0,45
|
0,08
|
0,80
|
10,0-12,0
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
0,025
|
0,03
|
Np-45X4VZGF
|
0,40-0,50
|
0,8-1,20
|
0,7-1,0
|
3,6-4,6
|
0,6
|
2,5-3,0
|
0,2-0,4
|
-
|
-
|
0,03
|
0,03
|
Np-45X2V8G
|
0,40-0,50
|
1,0-1,40
|
0,4-0,70
|
2,2-3,0
|
0,6
|
8,0-9,5
|
0,3-0,5
|
-
|
0,2-0,9 Ti
|
0,03
|
0,03
|
Np-60X3V10F
|
0,55-0,65
|
1,3-1,80
|
0,4-0,70
|
2,6-3,6
|
0,5
|
9-10,5
|
0,3-0,5
|
-
|
|
0,03
|
0,03
|
Np-G13A
|
1,00-1,20
|
12,5-14,5
|
0,4
|
0,6
|
0,6
|
-
|
-
|
-
|
|
0,03
|
0,035
|
Np-X15N60
|
0,15
|
1,5
|
1,0
|
15,0-18,0
|
55-61
|
-
|
-
|
-
|
|
0,02
|
0,030
|
Np-X20N80T
|
0,12
|
0,7
|
0,8
|
19,0-23,0
|
asos
|
-
|
-
|
-
|
0,15-0,4Ti
|
0,015
|
0,02
|
Np-03X15N35G7M6V
|
0,03
|
5,0-7,50
|
0,9
|
13,0-16,0
|
33,0-36,0
|
-
|
-
|
5,0-7,5
|
1,2-1,8Nb
|
0,020
|
0,035
|
Po‘latdan ishlanadigan eritib qoplash simi elektrshlak (SH), vakuum-yoy (VD) yordamida qayta eritish yoki vakuumli-induksion (VI) pechlarda ochiq usulda eritish yo‘li bilan olinadigan po‘latdan tayyorlanadi.
GOST 10543-82 da ma’lumot beruvchi ilova bor bo‘lib, unda turli markadagi sim eritib qoplangan metallning qattiqligi hamda eritib qoplanadigan buyumlarning tahminiy vazifasi ko‘rsatilgan.
4.2-jadval
Eritib qoplanadigan buyumlarning qattiqligi va taxminiy vazifasi
Cim
|
Eritib qoplangan metallning qattiqligi
|
Eritib qoplanadigan buyumlarning taxminiy vazifasi
|
Po‘lati
|
Markasi
|
uglerodli
|
Np-30
|
NV 160-220
|
O‘qlar, shpindellar, vallar
|
Np-45
|
NV 170-230
|
O‘qlar, shpindellar, vallar
|
Np-50
|
NV 180-240
|
Aravachalarning taranglash g‘ildiraklari, skatlari
|
Np-85
|
NV 280-350
|
Tirsakli vallar, kardanlar krestovinalari
|
Legirlangan
|
Np-40G
|
NV 180-240
|
O‘qlar, shpindellar, vallar
|
Np-50G
|
NV 200-270
|
Gusenitsali mashinalarning taranglash g‘ildiraklari, tayanch roliklari
|
Np-65G
|
NV 230-310
|
Kran g‘ildiraklari, tayanch roliklar o‘qlari
|
Np-30XGSA
|
NV 220-300
|
Qisilma g‘ildirash jo‘valari, kran g‘ildiraklari
|
Np-30X5
|
NRSE 38,5-43,5
|
Prokatlash stanlarining g‘ildirash jo‘valari
|
Np-40X3G2MF
|
NRS 39,5-44,6
|
Zarblarga duchor bo‘ladigan va abraziv eyiladigan detallar
|
Np-40X2G2M
|
NRSE 55,0-57,0
(toblashdan keyin)
|
Dinamik yuklanishlar bilan ishlaydigan mashinalar detallari; tirsakli vallar, tayanch g‘altaklar o‘qlari
|
Np-50XNM
|
NRS 41,5-51,5
|
Issiq holatda shtamplashda ishlatiladigan bolg‘alash va kesish shtamplari, bolg‘alash mashinalarining jo‘valari
|
Np-50XFA
|
NRS 45,5-51,5
|
Ichki yonish dvigatellarining shlitsli vallari, tirsakli vallar
|
Np-50X6FMS
|
NRS 43,5-49,5
|
Quvur prokatlash stanlarining jo‘valari, issiq holatda shtamplashda ishlatiladigan qisma prokatlash vallari, shtamplar
|
Np-105X
|
NRS 34-39,5
|
Sovuqlayin shtamplashda qo‘llaniladigan kesish shtamplari, aralashtirgichlar vallari
|
YUqori darajada legirlangan
|
Np-20X14
|
NRC 34,0-39,5
|
Bug‘ va suv zadvijkalarining zichlash yuzalari
|
Np-30X13
|
NRS 39,5-46,5
|
Gidropresslar plunjerlari, tirsakli vallar bo‘yinlari, shtamplar
|
Np-30X10G10T
|
NRS 200-220
|
Gidroturbinalar parraklari, dengiz kemalarining eshkak vallari
|
Np-40X13
|
NRS 46,5-53,0
|
Traktor va ekskavatorlarning tayanch roliklari, transportyor detallari
|
Np-45X4V3GF
|
NRS 39,5-46,5
|
List prokatlash stanlarining jo‘valari, issiq holatda shtamplash shtamplari
|
Np-45X2V8G
|
NRS 41,5-47,5
|
Issiq metallni kesish pichoqlari, pressning asbob-uskunalari
|
Np-60X3V10F
|
NRS 43,5-51,5
|
Quvur prokallash stanlarining jo‘valari, issiq holatda shtamplash shtamplari
|
Np-G13A
|
NV 220-280
|
Temir yo‘l krestovinalari, maydalagichlarning yassi qismlari (shchekalari), ekskavator kovshalarining tishlari
|
Np-X15N60
|
NV 180-220
|
YUqori haroratda ishlaydigan retorta va pechlar detallari
|
Np-X20N80T
|
NV 180-220
|
Avtomobil dvigatellarining chiqarish klapanlari
|
Np-03X15N35G7M6B
|
-
|
Atom energetikasi va kimyoviy mashinasozlikdagi idishlar korpuslari
|
4.3. Po‘latni sovuqlayin cho‘zib tortib tayyorlangan eritib qoplash tasmalari. Po‘latni sovuqlayin cho‘zib tortib tayyorlangan eritib qoplash tasmalariga davlat standartlari yo‘q. Ammo po‘lat tasma elektrodlar bilan eritib qoplash sanoatining turli sohalarida qo‘llanilmoqda. Bunda talay hollarda umumiy ishlarga mo‘ljallangan po‘lat tasmadan foydalaniladi, ammo, asosan, belgilangan tartibda ishlab chiqilgan, kelishilgan va tasdiqlangan maxsus shartlarga muvofiq po‘latdan tayyorlangan eritib qoplash tasmalari ishlatiladi. Atom va kimyo mashinasozligida korroziyaga qarshi tasma bilan eritib qoplash keng ko‘lamda qo‘llaniladi. Ushbu qoplama yuqori darajada legirlangan po‘latdan tayyorlangan tasmadan foydalanib flyus ostida avtomatik eritib qoplash yo‘li bilan hosil qilinadi.
Korroziyaga qarshi qoplama hosil qilish uchun eritib qoplashda ishlatiladigan tasmaga oid texnik shartlar ko‘p hollarda GOST 2246-70 ga muvofiq tayyorlangan payvandlash simining ayrim markalariga (Sv-08X19N10G2B, Sv-04X19N11M3, Sv-07X25N13, Sv-10X16N25AM6 va boshqalar) o‘xshash tasma markalarini nazarda tutadi. SHu bois bunday texnik shartlarda tasma metallining kimyoviy tarkibiga doir talablar GOST 2246-70 ga tegishli havolalar ko‘rinishida beriladi.
|
