Mexaniq usul
bilan suvsizlantirish tarkibida ko’p miqdorda suv to’tgan materiallarni
quritish uchun ishlatiladi. Bu usul bilan suvsizlantirishda namlik siqish yoki sentrifugalarda
markazdan qochma kuch ta`sirida ajratib olinadi. Odatda mexaniq yul bilan namlikni ajratish-
materiallari suvsizlantirishda birinchi bosqich hisoblanadi. Mexaniq suvsizlantirishdan sochng
yana bir qism namlik qoladi, bu qolgan namlikni issiqlik yordamida, ya’ni quritish yuli bilan
ajratib chiqariladi.
Fizik-kimyoviy usul
bilan materiallarni suvsizlantirish, asosan laboratoriya sharoitlarida
ishlatiladi. Bu usul suvni o’ziga tortuvchi moddalar (masalan, sulfat kislota, kalsiy xlorid) dan
foydalanishiga asoslangan. Yopiq idish ichida suvni tortuvchi modda ustiga nam material
joylashtirish yuli bilan uni suvsizlantirish mumkin.
Issiqlik ta`sirida suvsizlantirish
(quritish) sanoatning turli sohalarida keng ishlatiladi.
Quritish ko’pchilik ishlab chiqarishlarning oxirgi, ya’ni tayyor mahsulot olishdan oldingi jarayon
hisoblanadi. Ayrim ishlab chiqarishlarda materiallarni suvsizlantirish ikki bosqichdan iborat
bo’lib, namlik avval arzon jarayon hisoblangan mexaniq usul bilan, sochngra qolgan namlik esa
quritish yo’li bilan ajratiladi. Bunda jarayonning samaradorligi ortadi.
Quritish ikki xil (tabiiy va sunchiy) yo’l bilan olib boriladi. Materiallarni ochiq havoda
suvsizlantirish tabiiy quritish deyiladi, bu jarayon o’zoq vaqt davom etadi. Sanoatda
materiallarni suvsizlantirish uchun sunchiy quritish usuli ishlatiladi, bu jarayon maxsus quritkich
qurilmalarda olib boriladi.
Quritilishi lozim bo’lgan materiallar uch turga bo’linadi:
qattiq (donali, bo’lak-bo’lakli, zarrachali); pastasimon; suyuq (eritmalar, suspenziyalar).
Issiqlik tashuvchi agentning quritilayotgan material bilan o’zaro kontakt qilish usuliga
ko’ra quritish quyidagi turlarga bo’linadi:
1) konvektiv quritish nam material bilan qurituvchi agent tochg`ridan-tochg`ri o’zaro
aralashadi;
2) kontaktli quritish issiqlik tashuvchi agent va nam material o’rtasida ularni ajratib
turuvchi devor bo’ladi;
3) radiasiyali quritish issiqlik infraqizil nurlar orqali tarqaladi;
4) dielektrik quritish material yuqori chastotali tok maydonida qizdiriladi;
5) sublimatsiyali quritish material mo’zlagan holda, yuqori vakuum ostida suvsizlantiradi.
Oxirgi uchta usul sanoatda nisbatan kam ishlatiladi va odatda quritishning maxsus usullari
deb yuritiladi. Sanoatda asosan quritishning konvektiv usuli keng qo’llaniladi.
