7.2.2. Domna pechi ishining texnik - iqtisodiy ko„rsatkichlari
Domna pechlarining ishiga baho berish uchun uning bir sutkada qancha
cho‗yan ishlab chiqara olishini va buning uchun qancha yoqilg‗i sarflanishini bilish
lozim. Odatda pechning asosiy texnik - iqtisodiy ko‗rsatkichi uning foydali
hajmidan foydalanish koeffitsiyenti (K
f
) va yoqilg‗ining solishtirma sarflanish
koeffitsiyenti (K
yo
) orqali aniqlanadi:
195
K
f
=
T
, m
3
/t,
Bu yerda: υ - pechning foydali hajmi, m
3
, T – o‗rtacha bir sutkada ishlab
chiqarilgan cho‗yan miqdori, t. Ko‗pchilik domnalarda K
f
= 0,5 - 0,7 oralig‗ida
bo‗ladi.
Cho„yanlarning turlari va ularning kimyoviy tarkibi
11-jadval
Qotishmalar xili
C
Si
Mn
P
S
kamida
Qayta ishlanadigan
cho„yanlar:
Marten (M1, 2, 3)...
Bessemer (B1, 2)...
Fosforli (MF1, 2, 3)...
Yuqori sifatli (PVK 1,2,3)
Quymakorlik cho„yanlari:
LK1 . . . LK7
Maxsus cho„yanlar:
Ferromarganes (CM
n
10,
CM
n
20 va boshqalar
Ferrosilitsiy (FC90, FC75L
va boshqalar)
3,5–4,5
3,5–4,5
3,2–3,5
3,2 – 4
3,5 – 4
0,5 - 7
0,3 – 1,3
0,3 – 1,4
0,3 – 1,3
0,3 – 1,3
3,21–3,6
1 – 2,5
19 - 92
0,3 – 1,5
0,3 – 0,7
1 – 2
0,3 – 1,5
1,5gacha
15 - 85
0,15- 0,3
0,06-0,07
1 – 2
0,05
0,08 – 1,2
0,05– 0,45
0,02 – 0,07
0,04 - 0,06
0,05 - 0,07
0,015-0,025
0,02 – 0,05
0,03
Domnalarda yoqilg‗ining solishtirma koeffitsiyenti (K
yo
) ni aniqlash uchun
yoqilg‗ining bir sutkadagi sarfi (A) eritilgan cho‗yan miqdoriga T bo‗linadi:
K
yo
=
T
A
,
Odatda, bu koeffitsiyent 0,5 - 0,6 oralig‗ida bo‗ladi. Bu koeffitsiyentlar
qancha kichik bo‗lsa, pechning ish unumi shuncha yuqori bo‗ladi.
Domna pechining ish unumini oshirish uchun ilg‗or cho‗yan
quyuvchilarning ish tajribalarini o‗rganish, shixta materiallarini suyuqlantirishga
196
tayyorlash ayniqsa, aglomerat va okatish boyitmalardan foydalanish, qizdirilgan
havo harorati hamda bosimini ko‗tarish bilan uni kislorodga to‗yintirish va ish
jarayonida haroratning bir me'yorda bo‗lishini ta'minlash kabi kompleks ishlar olib
borilmogi lozim. Bundan tashqari, og‗ir ishlarni mexanizatsiyalashtirish va
texnologik jarayonlarni avtomatlashtirilgan holda boshqarish kabi ishlarga katta
e'tibor berish kerak. Keyingi yillarda tozalangan domna gazlarini to‗g‗ridan –
to‗g‗ri domnaga haydash mumkinligi ustida ham ilmiy ishlar olib borilmoqda.
Bularning hammasi domnalar ishining texnik - iqtisodiy ko‗rsatkichlarini
orttirishning muhim omillaridir.
|
