Rezistiv-tutum süzgəcləri

_{q } ^KП.ВХ
_ ^U 01ь ^U 0
_ ^{U 0} _ Z

(7.31)

^KП.ВЫХ
U ₀^_1m U ₀^
U ₀ Z ^

kimi təyin edilir.

Şək.7.10. Rezistiv-tutum süzgəcinin sxemi (a) və onun ekvivalent sxemi (b).

Adətən, R_s≥0,2R_y qəbul olunduğundan U₀ və U₀’ gərginlikləri biri- birindən 20 %-dən çox fərqlənirlər.
Kifayət qədər böyük hamarlama əmsalı almaq üçün aşağıdakı şərt ödənilməlidir:
R_y>>X_C (7.32)
və
R_s>>X_C (7.33)

U₀  I₀ (R_s  R_y ) və
U₀^  I₀ R_y
olduğunu nəzərə alaraq

q  ^Rs
_ R_s  R_y
 ^Rs  (R

• 
  R )m C
  

(7.34)

X_C R_y
s y c
y

R
alarıq.
R_s и R_y –ni omlarla, С-nin tutumunu mikrofaradlarla ifadə edərək f_ş = 50 Hs üçün

_{R C} R_y  R_s
 3200 ^q
(7.35)

R
s
y

m
f_ş=400 Hs üçün


_{R C} R_y  R_s



m
 400 ^q
(7.36)

R
s
y

olur. RC - süzgəcinin hesabatı zamanı hamarlama (filtrasiya) əmsalının, həmçinin, süzgəcin elementlərindən birinin: ya rezistorun R_s=(0,2...1,0)R_y şərtinə ödəyən müqavimətinin, ya da C kondensatorunun tutumunun qiymətini verərək, sonra (7.35), yaxud (7.36) düsturundan məlum olmayan parametrin qiymətini (C tutumunu, yaxud, R_s müqavimətini) təyin edirlər. RC - süzgəclərinin əsas çatışmazlığı R_s rezistorunda düşən ΔU_s=I₀R_s gərginlik itkisinin hesabına F.İ.Ə.-nin azalmasıdır ki, bu da yalnız azgüçlü düzləndiricilər üçün yol verilə biləndir.

6. Rezonans konturlu süzgəclər.

Paralel rezonans konturlu П-şəkilli süzgəc (filtr-probka) С_КL_К (şək.7.11,a) yüklə ardıcıl qoşulur. LC konturunun rezonansa köklənməsi zamanı, döyünmələrin tezliyi ilə dəyişən cərəyan üçün onun müqaviməti kəskin artır (onlarla kiloomlara qədər), süzgəcin çıxışındakı Z' –müqavimətindən olduqca çox olur və bu filtrasiya əmsalının yüksək qiymətini təmin edir.


q ^Z 
Z^ Z^
(7.37)

burada Z_к.rez. – paralel konturun, Z_к.рез=L_К/C_Кr_L ifadəsi ilə təyin olunan müqavimətidir və burada r_L – konturun (drosselin dolaqlarının) aktiv müqavimətidir; Z'=Х_C2=1/m_CC₂.

(7.37) ifadəsində Z_к.рез və Z'–in ifadələrini yazsaq və nəzərə alsaq ki, Z_к.rez.Z', onda aşağıdakı yekun ifadəni alarıq

_{q } ^ZК .rez.
X
_ L_К
C  r
 m_CC₂
(7.38)

С " R L

Bu ifadədə L_К –Hn ilə; r_L – Om-la; С_K və С₂ – mikrofaradlarla verilir.

Bu süzgəcin hesabatı aşağıdakı qaydada aparılır. İlk əvvəl С₁ kondensatorunun tutumu verilir və (7.9) ifadəsi əsasında süzgəcin Г-şəkilli hissəsinin girişində döyünmə əmsalı müəyyən olunur və sonra paralel konturun С_K tutumunun, yaxud L_К induktivliyinin qiyməti verilərək bu konturdakı rezonans şərtindən


m_C L_К=1/m_C C_К (7.39)

^CК .ek ^{ C}К ^

1 2 _
^1 
(7.40)

Ekvivalent tutum öz növbəsində rezonans şərtindən təyin olunur

1/m_C C_к.ek=m_C L_К (7.41)

burada ₁ и ₂ – uyğun olaraq drosselin əsas və əlavə dolaqlarının sayıdır. Əlavə dolaq ₂ diametri olduqca kiçik olan məftildən sarınır, çünki bu dolaqdan yük cərəyanı keçmir və ona görə də əlavə dolağın daxil edilməsi hesabına drosselin qabarit ölçüləri çox böyümür.

Ardıcıl rezonans konturlu, yükə paralel qoşulmuş П- şəkilli süzgəc (rejektor süzgəc) (şək 7.11,c). Rezonans zamanı konturun müqaviməti tam aktiv olur, yəni Z_к.rez. =r_L. Süzgəcin Г-şəkilli hissəsinin (L və C_КL_К) hamarlama əmsalı (7.20)-yə uyğun olaraq, və (7.21) nəzərə alınmaqla aşağıdakı kimi təyin olunur:

q=Z/Z’=
/ Z^ =
^{/ Z}К .rez
(7.42)

X_L>>Z_к.rez., а Z_к.rez.=r_L olduğundan, onda (7.42) əsasən Г-şəkilli hissənin hamarlama əmsalı

q  X_L / r_K  m_c L/ r_L
(7.43)

Kontur döyünmələrin tezliyinə kökləndikdə, onun müqaviməti olduqca böyük olur və ondan axan döyünmə tezlikli və L drosseli ilə olduqca zəiflədilmiş cərəyan, əsasən, С_КL_К konturu üzrə qapanır. Göstərilən xassə nəticəsində П-şəkilli süzgəcdə ardıcıl konturu rezonans şuntu adlandırırlar, belə ki, onun olması adi LC-süzgəclərə nəzərən daha yüksək hamarlama əmsalını almağa imkan verir.

Yük cərəyanı konturun drosselindən keçmədiyindən, R_y yük müqaviməti dəyişdikdə, filtr-probkadan fərqli olaraq, bu konturda rezonans pozulmur.