41
molik.
43
To’rtinchidan, transformatsion grammatika tabiiy tillardagi paradigmatik va
sintagmatik munosabatlarning me’yoriyligi va grammatik to’g’ri va noto’g’ri jumlalarni
ajratishning aniq mezonlarini belgilaydi.
N.Chomskiy tavsiya etgan grammatikada gaplarni “tug’dirish” (hosil qilish)
uchun o’rin almashtirish qoidalaridan foydalaniladi. Chap
qismda gapning struktur
komponenti simvollari joylashadi, o’ng qism esa ularning simvollarini o’rniga
almashuvchilar yoki simvollar zanjiri (birikuvi)dan iborat bo’ladi.
Quyidagi jadvalda
ingliz tili uchun ayrim gapning struktur komponenti simvollari ko’rsatilgan:
5-jadval
№ Simvollar Simvollar
birikuvi
1
S – boshlang’ich simvol, u inglizcha “Sentence”
(“gap”) so’zining bosh harfidan olingan
S = NP + VP
2
VP – kesim guruhining simvoli, u inglizcha “Verb
Phrase”
birikmasidan olingan
