|
Microsoft Word oqcharloq ziyouz com docBog'liq Jonatan Livingston-Oqcharloq(Kutubxona)www.ziyouz.com kutubxonasi
23
yordam berishi dargumon».
Fletcher chuqur nafas oldi va aytgan gaplari ularning ongiga yetib bormaganini payqab,
dedi:
— Xo‘-sh... demak... Mayli, mashg‘ulotlarni to‘g‘riga uchish mashqlarini o‘zlashtirishdan
boshlaymiz.
Shu so‘zlarni aytgan zahoti u favqulodda bir sirdan voqif bo‘ldi — Jonatanga xos bo‘lgan
g‘aroyib shuur o‘ziga ham begona emasligini angladi.
«Cheklovlar yo‘q, deysanmi Jonatan? — o‘yladi u. — Unday bo‘lsa, mening osmon
ostidan sening qirg‘og‘ingga sho‘ng‘ib chiqadigan kunim uzoq emas ekan, o‘shanda
senga qanday uchish kerakligi haqida ba’zi bir gaplarni aytaman!»
U o‘quvchilari ko‘ziga qattiqqo‘l bo‘lib ko‘rinishga harakat qildi, biroq kutilmaganda...
ularni aslida qanday bo‘lishsa shundayligicha ko‘rdi — ularning botiniga nazari tushdi. Bu
uzoqqa cho‘zilmadi — qandaydir lahzada kechdi, biroq ko‘rganlari unga yoqdi, u juda
shod bo‘ldi. Fletcher qalbida barcha shogirdlariga cheksiz mehr-muhabbat hissini tuydi.
«Cheklovlar yo‘q, deysanmi, Jonatan?» — xayolidan o‘tkazdi u va mamnun jilmaydi.
Endi komillik sari uning o‘zining yo‘li boshlandi.
SO‘NGSO‘Z O‘RNIDA
Mashhur adib Rey Bredberi «Oqcharloq Jonatan Livingston» qissasining ta’rifini shunday
keltiradi: «Richard Baxning bu kitobi biryo‘la ikki taraflama ta’sir ko‘rsatadi. U menga
Parvoz tuyg‘usini daraklaydi va ayni damda meni yoshligimga qaytaradi.»
Asarning janri, badiiy xususiyatlariga berilgan ta’riflarda esa «Oqcharloq Jonatan
Livingston» — rivoyat, falsafiy ertak, nasrda yozilgan doston singari tavsiflarni o‘qiymiz.
Shunday kitoblar bor — ularni qiziqib o‘qiymiz, berilib o‘qiymiz. «Juda qiziq»ligidan bosh
ko‘tarmaymiz. Yana shnday kitoblar ham bor — ular o‘ziga tortadi, o‘ziga ergashtiradi.
«Oqcharloq Jonatan Livingston» keyingi ta’rifga mansub asarlar sirasidan. U o‘quvchini
komillikka undaydi — o‘ylab ko‘rib, ongli ravishda qiyinchiliklarga o‘zini safarbar etishga
ruhlantiradi.
Ehtimol, hurmatli gazetxonlar Richard Baxning bu asarini tarjimamizda o‘qib, o‘zlari ham
shunday xulosalarga kelishgandir. Modomiki, ular Jonatanning jasoratidan rag‘bat olib
Parvoz tuyg‘usini his etishgan, navqironlik sururini qayta boshdan kechirgan bo‘lsalar —
bu barchamizning yutug‘imiz.
Richard Bax qissasining yutug‘ini belgilagan omillar esa talay. Ularning ayrimlariga
qisqacha izoh berib o‘tsak, bu asardan olingan taassurotlarni mustahkamlashga va uning
«o‘ziga ergashtirib» ketadigan jihatlarini chuqurroq tushunishga ko‘maklashadi, deb
o‘ylaymiz.
Ma’rifatli kitobxon Jonatanning kechmishida — quvg‘in qilinishida, yolg‘iz o‘zi komillik
yo‘lida ranju mashaqqatlar chekishida, va’z o‘qishida, mo‘’jizalar ko‘rsatishida va
asardagi boshqa ayrim voqealar tasvirida Injilning syujetiga xos jihatlarni, dzen-buddizm
falsafasiga oid unsurlarni kuzatgan bo‘lishi kerak. Asarni o‘qib, yozuvchi bularni
yashirmaganiga, aksincha, ko‘hna qadriyatlarga hozirgi zamon odamlarining ma’naviy
ehtiyoji kuchli ekanini to‘g‘ri ilg‘ay olganiga guvoh bo‘lamiz. Muallif maqsadiga xizmat
qilgan bu tasvirlarning yana bir jihati bor. G‘arbda «zamonaviy ommaviy
madaniyat»ning avj olgani, pornografiyaning qonunlashtirilgani, zo‘ravonlikni keng
miqyosda targ‘ib etayotgan tomoshalarning yoshlar ongini band qilayotganini nazarda
tutib, Jonatanning umid va intilishlarini tushunishga urinib ko‘rsak, bu «g‘alati
oqcharloq»ning sarkashligi boisi ayon bo‘ladi. Richard Bax nafaqat zamondoshlarining
«har birida yashaydigan Oqcharloq»qa, balki azaldan insoniyat qalbida va ongida yashab
Oqcharloq Jonatan Livingston (rivoyat-qissa). Richard Bax
|
| |
