uchinchidan, u yoki bu turdagi ixtisoslikka ishlab chiqarish ehtiyojning o‘z
vaqtida qondira olinmayotganligi (taiim muassasalarida taiim yo‘nalishlari va
turlari o‘zgartirilishining iqtisodiyotdagi yangilanishlar sur’atlaridan jiddiy orqada
to ‘rtinchidan, taiim muassasalarida talabalarga berilayotgan bilim va
ko‘nikmalarning ishlab chiqarish amaliy takliflariga nomuvofiqligi va boshqalar.
Umuman, amaliyot mehnat bozori va ishlab chiqarish bilan uzviy aloqada
boimagan taiim tizimi iqtisodiyot uchun tom ma’noda yuqori malakali
mutaxassislar tayyorlashga qodir emasligini ko‘rsatmoqda.
Jahonning rivojlangan davlatlari tajribasi ham milliy iqtisodiyot uchun yuqori
malakali zamonaviy kadrlar tayyorlashda taiim muassasalarining ishlab chiqarish
va mehnat bozori bilan uzviy bogiiqligi hal qiluvchi ahamiyatga ega ekanligidan
yaqqol dalolat beradi. Xususan, Iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish tashkiloti
ekspertlari tomonidan amalga oshirilgan ilmiy tadqiqotlar taiim sohasida o‘qitish
davomiyligini bir yilga ko‘paytirish mehnat resurslarini takror hosil qilish uchun
xarajatlar yalpi ichki mahsulotni 3,0-6,0 % ga oshirishga olib kelishini ko‘rsatgan.
≪
Bizning tadqiqotlarimiz taiim va o‘qitish milliy raqobatbardoshlik
ustunligini ta’minlashda hal qiluvchi rol o‘ynashiga biror shubha qoldirmadi, - deb
yozadi mashhur olim M. Porter o‘zining
≪
Xalqaro raqobat ≫
asarida. - Ug‘or
segmentlar va yangi tarmoqlarda murakkabroq raqobat ustunligiga erishish
yuqoriroq malaka va qobiliyatga ega boigan inson resurslarini talab qiladi
≫
.
Mamlakat iqtisodiyoti darajasini oshirishga intilish esa inson resurslarining sifatini
muttasil oshirib borishi kerak.
Malumotlarga ko‘ra, mamlakatimizdagi yoshlarning 650 ming nafari
≪
uyushmagan ≫
lar hisoblanadi. Ularning 98 % hech qaerda ishlamaydi. Holatni
«Uyushmagan yoshlar»ni mehnat bozorida raqobatbardosh kasb-hunarlarga
o'qitish va hisobga olgan holda, 0 ‘zbekistonda 11 yillik majburiy o‘rta ta’lim
tizimiga o‘tish munosabati bilan bo‘shaydigan kollej ustaxonalari negizida
yoshlarni, ayniqsa, uyushmagan yoshlarni 6 oygacha bo‘lgan muddatda bepul
o‘qitish va kasbga qayta o‘qitish markazlari tashkil etildi.
Uyushmagan yoshlarni tadbirkorlikka qiziqishlarini oshirish maqsadida ular
tashkiliy ravishda ishlab chiqarish korxonalari, tadbirkorlik subyektlari bilan
tanishtirilmoqda. Shu bilan birga tadbirkorlik va fermerlikka qiziqishi, layoqati
bor uyushmagan yoshlar aniqlanib, ular usta-shogird an’anasi asosida tadbirkorlik
subyektlariga biriktirilmoqda. 0 ‘z biznesini boshlayotgan yosh tadbirkorlarga
imtiyozli narxlarda yuridik, texnik va boshqa maslahat yordamlarini ko‘rsatish
yo‘lga qo‘yilgan.
Xulosa Xulosa tarzida qayd etish lozimki, birinchidan, ish bilan band bulganlar sonining
kamayishi, iqtisodiyot tarmoqdarida ish bilan bandlik tarkibining jiddiy ravishda
uzgarishi, ish bilan norasmiy bandlik kulamlarining kengayishida uz ifodasini
topadi. Ushbu jarayonlar shakllanishining konuniyatlarini aniklash ijtimoiy
iktisodiy rivojlantirish istikbollarini belgilashda maxalliy mikyosdagi mexnat
resurslarini iktisodiy tarmoqlar urtasida taksimotini tugri tashkil etish, yangi tashkil
etiladigan korxonalarni rejalashtirishda aholi soniga nisbatan proporsionallikni
ta’minlash aholining ish bilan bandligini tarkibiy jixatdan uzgartirish dasturlarini
ishlab chikish nixoyatda muximdir. Keltirilgan vazifalarni amalga oshirilishi uz
navbatida mamlakat aholisi bandligini ta’minlashda muxim axamiyat kasb
etmokda;
