Proyeksiya tekisliklariga nisbatan nuqtaning pozitsiyalari




Download 8,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet35/83
Sana25.11.2023
Hajmi8,84 Mb.
#105189
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   83
5.2.7. Proyeksiya tekisliklariga nisbatan nuqtaning pozitsiyalari 
Agar nuqta proektsiya tekisliklarning birortasida yotmasa, u holda bu 
umumiy vaziyatdagi nuqta 
deyiladi. Umumiy vaziyatdagi nuqtaning koordinatasi 
nolga teng emas. Masalan, rasmdagi A nuqta. 5.13 va 5.16. 
Agar nuqta kamida bitta koordinatasi nolga teng bo'lsa, u holda nuqta 
xususiy vaziyatdagi nuqta 
deyiladi. Keling, xususiy vaziyatdagi nuqtaning ba'zi bir 
misollarini ko'rib chiqaylik. 
Agar nuqtaning bitta koordinatasi nolga teng bo'lsa, u holda nuqta 
proyeksiya tekisligida yotadi. Masalan, B nuqtaning z koordinatasi nolga teng 
(5.18-rasm). Demak, B nuqtadan H proyeksiyalar tekisligiga masofa nolga teng, 
shuning uchun B nuqta H proyeksiyalar tekisligida yotadi va uning b gorizontal 
proektsiyasiga ustma-ust tushadi. “Ustma-ust tushadi” so'zi “≡” belgisi bilan 
ko'rsatilgan va quyidagicha yozilgan: B≡b
5.18-rasm 


78 
Epyurda B nuqta b' frontal proektsiyasi x o'qida yotganligi va b
x
(b'≡b
x
) 
nuqtaga to'g'ri kelishini ko'rish mumkin. Profil proektsiyasi b'' y o'qida yotadi va 
(b''≡b
y
) nuqtaga to'g'ri keladi. Shuning uchun, agar nuqta proyeksiya tekisligida 
yotsa, u holda nuqtaning ikkita proektsiyasi proyeksiya o'qlarida yotadi.
Rasm. 5.18 B nuqta chizmasidan tashqari, C va D nuqtalarning koordinatalari 
asosida epyurlari berilgan. C nuqtaning y koordinatasi nolga teng, shuning uchun C 
nuqta proektsiyalarning frontal tekisligida yotadi. D nuqtaning x koordinatasi nolga 
teng, shuning uchun D nuqta proektsiyalarning profil tekisligida yotadi. 
Agar nuqtaning ikki koordinatasi nolga teng bo'lsa, u holda nuqta 
proyeksiya o'qida yotadi. 
Masalan, E nuqtaning y va z koordinatalari nolga teng (5.19-rasm). Bu shuni 
anglatadiki, E nuqtadan H va V proyeksiya tekisliklariga masofa nolga teng, 
shuning uchun E nuqta x o'qida yotadi va uning gorizontal e va frontal e' 
proektsiyalariga to'g'ri keladi (E≡e≡e'). Profil proektsiyasi e'' O (O≡e'') 
koordinatalarning kelib chiqishiga to'g'ri keladi. 
Rasm. 5.19, E nuqtaning epyurasidan tashqari, mos ravishda y va z o'qlarida 
yotadigan M va N nuqtalarining epyurlari berilgan. 
Agar nuqtaning uchta koordinatasi nolga teng bo'lsa, u holda nuqta 
koordinatalar boshida (O) ga yotadi. 
Masalan, K nuqtaning x, y, z koordinatalari nolga teng (5.19-rasm). Demak, 
K nuqtadan H, V, W proyeksiya tekisliklariga masofalar nolga teng, shuning uchun 
K nuqta O koordinatalarning boshida yotadi va K (O≡K≡k≡k'≡k'') nuqtaning har 
uchala proektsiyasi ustma-ust tushadi. 


79 
5.19-rasm 

Download 8,84 Mb.
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   83




Download 8,84 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



 Proyeksiya tekisliklariga nisbatan nuqtaning pozitsiyalari

Download 8,84 Mb.
Pdf ko'rish