Nuqtani uchta proektsiya tekisligida proektsiyasi

73 
5.10-rasm 
 

 
5.11-rasm
 
5.2.4. Nuqtaning epyuri  
Biroq, shaklda ko'rsatilgan proyeksiya tekisliklarning fazoviy modelidan 
foydalaning. 5.10, ob'ektning to'g’ri burchakli proektsiyalarini namoyish qilish 
noqulay. 
Birinchidan, katta hajm tufayli, ikkinchidan, loyihalashtirilgan ob'ektning 
shakli va o'lchamlari buzilganligi sababli. Shuning uchun proyeksiya 
tekisliklarning fazoviy modeli tasvirining o'rniga chizma ishlatiladi, bu 
kompleks 
chizma 
yoki 
epyur
deb nomlanadi. 
Fazoviy modelni epyurlarga aylantirish H va W tekisliklarini doimiy bo'lib 
qolgan V frontal proyeksiya tekisligi bilan tekislash orqali amalga oshiriladi. 
Buning uchun gorizontal proyeksiya tekisligi Hni x o'qi atrofida va 
proektsiyalarning profil tekisligi Wni - z o'qi atrofida 90
0
ga aylantirilib, ular V 
frontal proyeksiya tekisligiga to'g'ri keladi (5.11-rasm). 
Olingan epyurda (5.12-rasm) y o'qi ikki marta: H tekislikda va W tekislikda 
ko'rsatilgan. Y o'qi tasvirini H - y
H
deb belgilaylik; W o'qi tasviri - y
W.

74 
Epyurdagi 
proyeksiya 
tekisliklarning 
chegaralari, 
qoida 
tariqasida 
ko'rsatilmaydi va tekisliklarning o'zi ham ko'rsatilmaydi. Rasm. 5.13 - proyeksiya 
tekislik chegaralari bo'lmagan nuqta chizmasi. 
5.12-rasm 
 
 
 
 
5.13-rasm 
 
 
A (a, a', a'') nuqta proektsiyasini ko'rib chiqing. a va a' proektsiyalar x o'qiga 
perpendikulyar yotadi. a' va a'' proyeksiyalar z o'qiga perpendikulyar ravishda 
yotadi. Bunday holda, ular a va a', a' va a'' nuqtalar proektsiya bog’lovchilari. aa' 
va a'a'' to'g'ri chiziqlar 
bog’lovchi chiziqlar 
deyiladi. a ay
H
bog’lovchi chizig'i y
H
 
o'qiga, a''ay
W
bog’lovchi chizig'i y
W
o'qiga perpendikulyar. 
Shunday qilib, 
nuqta epyuri 
- bu proektsiya tekisliklarida joylashgan nuqtaning 
to'g’ri burchakli proektsiyalarini ko'rsatadigan tekis chizma. 

Download 8,84 Mb.