1-Mavzu. Kirish
Mundarija:
I.Bo’lim………. ...............................................................................................4
1.1.Maruza matni………………………………………………………….......4
1.2. Seminar mashg`ulotlar .............................................. ...............................68
2.II. Bo’lim. Mustaqil ish mashg`ulotlari ........................................................121
3.III.Bo’lim. Glossariy ................................................. ...................................121
4.IV.Bo’lim. Ilovalar ................................................. ............................... ......125
4.1. Fan dasturi ................................................ ................................................125
4.2.Ishchi fan dasturi ............... .........................................................................128
4.3 Tarqatma materiallar .............................................. ............................ .......137
4.4.Testlar ............................................... .................................................. .......141
4.5. Fanni tanlash talabalarini o'rganish va nazorat qilish vaqti ........................157
1-Mavzu. Kirish
Reja
Bioinformatikaning asosiy prinsiplari.
Bioinformatikaning qisqacha tarix
Bioinformatikaning asosiy vazifalari va istiqboli
Qo’llaniladigan sohalari
Axbarot-Taqdimetilishshaklidanqat’iynazarshaxs, predmet, dalilhodisavajarayonlarhaqidagima’lumotlar.
Axbarottizimi- Axborotnito’plash, saqlash, izlashungaishlovberishhamdaulardanfoydalanishimkoniniberadiganaxborotresurslari, axborotaxborottexnologiyalarivaaloqavositalari.
Bioinformatika- bubiologikko’rsatkichlarniifodalashdafoydalaniladiganusullarvadasturlarniishlabchiquvchifan.
Bioinformatika - bu biologiyani kompyuterda bajarish usuli. Avvaliga odamlar biologiyaga shunchaki tirik mavjudotlarni kuzatish orqali kirishgan. Keyin ular tajriba o'tkazishni boshladilar. Nisbatan aytadigan bo'lsak, agar siz sichqonchaning boshini kesib qo'ysangiz, u darhol o'ladi. Agar siz qurbaqaning boshini kesib qo'ysangiz, u yana biroz sakrab chiqadi. Va bu kontrastdan biz tirik mavjudotlarning tuzilishi haqida ba'zi xulosalar chiqarishimiz mumkin. Keyin in vitro biologiya boshlandi. Ushbu tadqiqot butun organizm haqida emas, balki uning o'ziga xos hujayralari, individual genlar, individual oqsillar haqida. Keyin ushbu yondashuvdan kelib chiqadigan asosiy yo'nalishlardan biri bu molekulyar biologiyada juda ko'p ma'lumotlarni keltirib chiqaradigan usullarning paydo bo'lishi ekanligi ma'lum bo'ldi. Birinchidan, bu ma'lumotlar DNK ketma-ketligi, keyin - genlarning ishlashi haqida ma'lumot, keyin - oqsillar va DNKlarning o'zaro ta'siri, so'ngra - DNKning fazoviy qadoqlanishi va boshqalar Va siz bunday massiv bilan umuman ishlashingiz mumkin, uni tahlil qilishingiz mumkin - albatta tahlil qilishingiz mumkin kompyuterdan foydalanish, chunki siz ushbu ma'lumotlarni "qo'lda" tahlil qila olmaysiz, chunki bu juda ko'p. Har qanday katta ma'lumotlar ko'plab texnik muammolarni keltirib chiqaradi: uni qanday qilib to'g'ri saqlash kerak, uni tezda qanday topshirish kerak. Ammo eng muhim vazifa - bu ma'lumotlarning barchasini etarli va qiziqarli biologiya qilish. Bioinformatika aynan shunday qiladi. U tajribalardan ma'lumotlarni oladi va ularning asosida hujayralar qanday joylashtirilganligini aniqlashga harakat qiladi. Bioinformatikaning uchta asosiy usuli mavjud. Siz juda oddiy savollarni berishingiz mumkin. Masalan, bunday va bunday protein u aynan nima bajarishini aniqlaydi. Yoki aksincha: qaysi protein hujayrada ma'lum bir funktsiyani bajaradi. Bu juda qiyin savol, chunki sizga nisbiy oqsillar ro'yxati va to'g'ri birini tanlash kerak. Ammo oxir-oqibat, bu hali ham klassik molekulyar biologiya savollari. Agar kompyuter texnikasining arsenaliga ega bo'lsangiz, ko'pincha juda oqilona taxmin qilishingiz mumkin. Keyin eksperimentator borib, ushbu taxminni sinab ko'radi. Shu ma'noda, bioinformatika shunchaki molekulyar biologiya samaradorligini oshirish vositasidir.Bioinformatika hozirgi kunda rivojlangan davlatlar ilmiy jamoatchiligi orasida tez-tez quloqqa chalinib turadigan atamalardan biriga aylanib bo’ldi. Vaholanki bir necha o’n yillar avval biologiya va informatikani bir-biridan alohida fan sifatida tushunar edik. Lekin buni qarangki biologiya va informatika fanlarining ham o’zaro kesishgan nuqtasi bor ekan. Ana shu nuqtada bioinformatika fani yuzaga kelgan.
|
