6
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi inson
huquqlarini amalga oshirishning huquqiy asosi
Konstitutsiyaviy davlat deganda davlat hokimiyati
idoralari konstitutsiyada belgilangan tartib va prinsip-
lar asosida shakllantiriladigan
va konstitutsiya
viy nor-
malarga qat’iy rioya etgan holda o‘z faoliyatini amalga
oshiradigan davlat apparati tushuniladi. Konstitutsiyaviy
davlat — mamlakatning butun hududida va davlat fao-
liyatining barcha sohalarida konstitutsiyaning hamda u
asosida qabul qilingan qonunlarning ustunligini ta’min-
laydigan va kafolatlaydigan davlatdir. Xalq suvereniteti
oliy hokimiyat xalqqa
tegishli ekanligini bildirsa, davlat
suvereniteti mustaqil hokimiyat, ya’ni mamlakatning
ichki va tashqi siyosatini xalq nomidan davlat amalga
oshirishini anglatadi. Davlat hokimiyati xalq erki-iro-
dasining mahsuli bo‘lib,
bunday hokimiyatni amalga
oshiruvchilar xalq tomonidan saylanadi.
Konstitutsiyaviy davlatda qonun ustunligi prin-
sipining mantiqiy davomi
sifatida yana ikki prin
sip:
«qonun bilan taqiqlanmagan barcha narsaga ruxsat eti-
ladi» (fuqarolar uchun) hamda «faqat qonunda mustah-
kamlangan narsagagina ruxsat etiladi» (davlat organlari
va mansabdor shaxslar uchun) amal qiladi.
Birinchi prinsip fuqarolarning
harakatlanish er-
kinligi va imkoniyatlarini kengaytiradi. Qonunda man
etilmagan, taqiqlanmagan har qanday xatti-harakatlarni
sodir etish mumkin bo‘ladi
va buning uchun yuridik ja-
vobgarlik kelib chiqmaydi.
Ikkinchi prinsipning ma’nosi shundaki, bunda dav-
lat idoralari va mansabdor shaxslar o‘zlarining qonunda
belgilangan vakolatlari doirasida, ularga aynan mos ra-
vishda harakatlanishlari lozim bo‘ladi.
O‘zbekiston –
suveren
demokratik
respublika.
Davlatning
«O‘zbekiston
Respublikasi» va
«O‘zbekiston»
degan nomlari
bir ma’noni
anglatadi.
