99
jalalarning yog‘ishi, daryo oqimlarining yemirilish bazisini pastda
joylashganligi, yuzani nishabligi kattaligi, jinslar tarkibidagi tuz
miqdorini oz bo‘lishi-bu omillarga misol bo‘la oladi. Jarliklarni hosil
bo‘lishi va uni kengayib ketishi, ekinzor yerlarga, aholi yashash joylariga
va inshootlarga katta xavf soladi.
Jarliklar yaqinida barpo etilgan inshootlar zamini yuvilib ketish
natijasida o‘zining turg‘unligini yo‘qotadi. SHuni ham aytish lozimki,
sug‘oriladigan xududlarda sug‘orish irrigatsiya Eroziyasi ham sodir
bo‘ladi. U sug‘oriladigan baland-pastliklarda sug‘orish texnikasiga yetarli
rioya qilmaslik oqibatida yuzaga keladi. Eroziya tufayli suv jo‘yaklarni
yuvib, daladan ko‘p mayda zarralarni oqizib ketadi, tuproq unumdorligi
pasayadi. Jarliklarni hosil bo‘lishini oldini olish uchun turli tadbirlar
qo‘llaniladi. Ularga faol va passiv tadbirlar kiradi. Jarliklarni
oldini
olishning passiv tadbirlariga: jarliklar yaqinidagi, o‘rmonzorlarni
kesmaslik, yer haydamaslik, va x.k.lar kiradi.
Jarning kengayib ketmasligi uchun ko‘riladigan-faol chora-
tadbirlarga yuzadagi suvlar harakatini tartibga solish (chuqurliklar va
beton ariq yotqizish), jarning tubini kichik to‘g‘onlar qurish yo‘li bilan
yuvilishdan saqlash, qirg‘oqlarni mustahkamlaydigan o‘simliklar
o‘tkazish hisoblanadi
