elektronlar bilan almashuvi imkoniyati bo‘ lmaydi, chunki bunday
almashuv natijasida spinlari bir-biriga parallel b oigan ikkita elektron
vujudga kelishi ta’ qiqlangan. Shuning uchun vodorod molekulasi va
vodorod atomi orasida faqat parallel spinlarga ega bo‘ lgan elektronlar
o ‘ zaro almashuvi mumkin.
Lekin yuqoridagi vodorod molekulasini nazariyasidan k o‘rinib
turibdiki, bunday almashuv itarishish kuchlaming pay do bo‘ lishiga olib
keladi. Demak, vodorod molekulasi bilan vodorod atomi o ‘rtasida ular
o ‘ zaro yaqinlashganda itarish kuchi vujudga keladi va shuning uchun
o ‘ sha vodorod atomidan tashkil topgan vodorod molekulasi vujudga
kelishi mumkin emas. Yuqorida keltirilgan sababga binoan kovalent
bog‘ lanish kuchlaming to‘yinish xususiyati belgilanadi.
1. Parageliy va ortogeliy holatlari orasidagi farqlarni izohlab
bering.
2. O ’zaro ta ’sir almashuv energiyasining fizik m a ’nosini aytib
bering.
3. Ionli va kovalent bog'lanishlarning asosiy farqlarini ko'rsatib
bering.
4.
Vodorod molekulasining tuzilishini izohlab bering.
5. Masala. Geliy atomi va geliysimon ionlarda elektronlarning
o'za ro ta ’sir energiyasini g ’alayon sifatida qarab, ularning
asosiy holat energiyasini aniqlang.
Yechish. G'alayonlanish nazariyasidan foydalangan holda geliy
atomining asosiy holatdagi masalasini yechish mumkin. (9.1) dan geliy
atomidagi elektronlarning о ‘zaro ta’sir potentsial energiyasi та lum:
Ushbu potentsial
energiyaga
mos
