• U a( R ) v a atomlaming o ‘ zaro energiyasi R atomlararo masofaga bog‘ liq funksiya sifatida keltirilgan. R
  • Nazariy fizika kursi




    Download 9,41 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet199/240
    Sana08.01.2024
    Hajmi9,41 Mb.
    #132633
    1   ...   195   196   197   198   199   200   201   202   ...   240


    holat 
    U S{ R )
    energiyaga ega b oigan
    singlet holatni tashkil etadi (bu holatda spinlar antiparallel y o ‘ nalgan 
    boiadi). Elektronlar o ‘rinlarini almashtirishda holat antisimmetrik 
    toiq in funksiyasi bilan ifodalansa, spin toiq in funksiya simmetrik 
    boiishi shart. Bu holat triplet holat b o iib , u 3£ bilan belgilanadi, ya’ ni 
    Ф д holatda 
    U a( R )
    energiyaga ega b o iib , triplet holatni tashkil etadi 
    (spinlar bu holatda parallel y o ‘nalgan). 24- rasmga murojaat qilinsa,
    290


    quyidagi xulosaga kelish mumkin. Ushbu rasmda 
    U a( R ) v

    atomlaming o ‘ zaro energiyasi 
    R
    atomlararo masofaga bog‘ liq funksiya 
    sifatida keltirilgan. 
    R
    masofa Bor radiuslarining birliklarida keltirilgan 
    R
    va absissa o'qida — belgilangan. Rasmdan ayonki, Фа antisimmetrik
    holatni ifodalovchi 
    U U( R )
    energiya vodorodni tashkil qiluvchi ikkita 
    atomning itarishishiga mos keladi va natijada 
    Н г
    molekula vujudga kela 
    olmaydi.
    Aksincha, 
    Ф,, 
    simmetrik 
    holat 
    uchun 
    fi, (W) energiya 
    R0
    =1,4, 
    a = 0.74-1
    0 8 sm da minimumga ega bo‘ lib, bu ho Ida vodorod 
    atomlarining orasidagi masofa 
    R<,
    ga teng b o‘ ladi va bu simmetrik 
    holatda barqaror 
    H 2
    vodorod molekulasi hosil bo‘ ladi.
    24-rasm. Triplet va singulet holatlar uchun ikkita vodorod atomlari orasidagi
    o‘zaro ta’ sir energiyasi.
    Vodorod molekulasini har tomonlama o ‘ rganish natijasida 
    kovalent b og‘ lanish kuchlariga xos bo‘ lgan yana bir xususiyat 
    to‘ g ‘risida to‘xtalib o ‘ tish joiz. Kovalent bogianish kuchlari to‘ yinish 
    xususiyatiga ega bo‘ ladi. Buni isbotlash uchun vodorod molekulasiga 
    uchunchi 
    H
    vodorod atomni yaqinlashishi ko‘ rib chiqiladi. M a’ Iumki, 
    vodorod molekulasida spinlari antiparallel y o ‘ nalishga ega bo‘ lgan 
    ikkita elektron atomi o ‘ zaro antiparallel spinlarga ega bo'lgan

    Download 9,41 Mb.
    1   ...   195   196   197   198   199   200   201   202   ...   240




    Download 9,41 Mb.
    Pdf ko'rish