• = ( х р х - т ) р х - т р х = х р ; т р х
  • Nazariy fizika kursi




    Download 9,41 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet65/240
    Sana08.01.2024
    Hajmi9,41 Mb.
    #132633
    1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   240
    2
     mihy 



    natijaga kelinadi, chunki  
    operator 
    Py, P
    2
    va U(x,y,z,t)
    operatorlar bilan kommutativdir. Agarda va Px operatorlarining o ‘rin 
    almashtirish qoydasi (2.57) dan foydalanilsa
    P ;X = Px 
    (PxX)
    Px (XPX- ih ) = 
    (Pxx)Px 
    -ih P  =
    = ( х р х - т ) р х - т р х = х р ; ~ т р х
    ifodaga kelinadi va buni (3.43) ga q o ‘yilsa
    [H ,X] =— Px 
    ^3‘45^
    m
    natijaga kelinadi. Qolgan у  va z koordinatalar uchun shunga o ‘xshash 
    natijani o'lish mumkin va
    <& = 1 p
    d f = \ p
    d
    2
    _ 1 p
    dt 
    m
    99


    natijaga kelinadi, y a ’ni 
    tezlik operatori zarrachaning massasiga 
    b o iin g a n impuls operatoriga tengdir. B o ‘shqacha aytganda, tezlik va 
    impuls operatorlarning orasidagi m unosabat klassik mexanikadagidek, 
    tegishli kattaliklar o ‘rasidagi m unosabat kabi b o ‘ladi.
    dP
    Endi 
    operator hisoblab chiqiladi, buning uchun (3.39’)
    formuladan va (2.59) o ‘rin almashtirishdan foydalanilsa,
    yoki
    [
    H
    , PT] = - i
    (PXH - HP
    x) = 
    1
    (PxU - U P X) = - ^ -  
    in 
    in 
    dx
    (3.46)
    dPx

    d l l  
    dt 
    dx
    natija o iin a d i. M a ’lumki, 
    - kattalik kuchning o ‘qiga b o ig a n
    proeksiyasining operatoridir. Demak, (3.46) ni
    dP 
    ~
    - t ‘ F- 
    <3-47> 
    k o ‘rinishda yozish mumkin, y a ’ni impuls operatoridan vaqt bo'yicha 
    olingan hosila kuch operatoriga tengdir. Boshqacha aytganda, (3.47) 
    formulani Nyuton tenglamasining operator k o ‘rinishi sifatida qarash 
    mumkin.

    Download 9,41 Mb.
    1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   240




    Download 9,41 Mb.
    Pdf ko'rish