• Energiyaning saqlanish qonuni.
  • Nazariy fizika kursi




    Download 9,41 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet66/240
    Sana08.01.2024
    Hajmi9,41 Mb.
    #132633
    1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   240
    3.6. Saqlanish qonunlari
    Fizikaning boshqa sohalari kabi, kvant mexanikasida ham 
    zarrachaning holatini va bu holat o ‘zgarishini ifodalovchi dinamik 
    kattaliklam ing bir qator saqlanish qonunlari fundamental ahamiyatga 
    egadir. Bunday saqlanish qonunlari qatoriga energiya, impuls va impuls 
    momenti saqlanish qonunlaridan tashqari faqat kvant mexanikasiga xos 
    b o ig a n juftlikning saqlanish qonunini ham kiritish mimkin. M a’lumki, 
    klassik mexanikada saqlanish qonunlari vaqtning bir jinsligidan va 
    fazoning bir jinsligi hamda izotropligidan kelib chiqadi, a n iq ro g i 
    vaqtning bir jinsligidan energiyani saqlanish qonuni, 
    fazoning bir 
    jinsligidan impuls saqlanish qonuni va fazoning izotropligidan impuls 
    momentining saqlanish qonuni kelib chiqadi. Kvant mexanikasida 
    ushbu saqlanish qonunlari k o ‘rib chiqiladi.
    100


    Energiyaning saqlanish qonuni. Klassik mexanikasiga o ‘xshab 
    kvant mexanikasida ham harakat integrallari m avjud va ular saqlanadi. 
    (3.34) formulaga binoan
    * k = ? k + [H,L] = 0 
    (3.48)
    dt 
    dt 
    v
    b o ig a n id a
    L kattalik harakat integrali b o ia d i. Agarda L oshkor
    ravishda vaqtga b o g iiq b o im a sa , u holda


    (3.49)
    b o ia d i. Demak, vaqtga oshkor ravishda b o g iiq b o im a g a n harakat 
    integrallari uchun Puasson qavslari nolga teng b o ia d i. Olingan (3.48) 
    formulani gamiltonianga qo ilan ilish i k o ‘rib chiqiladi. Operator 
    l
     = 
    h
    b o ig an id a
    dt 
    dt 
    dt
    (3.50)
    ifodaga kelinadi. Agarda gamiltonian oshkor holda vaqtga b o g iiq
    ЭЯ 

    b o im a sa , u holda ^ _ u ga teng b o ia d i va
    d H
    n
    1 T = 0

    Download 9,41 Mb.
    1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   240




    Download 9,41 Mb.
    Pdf ko'rish