|
Oliy va o‘rta maxsus ta’lim
|
| bet | 61/81 | | Sana | 22.01.2024 | | Hajmi | 40,48 Mb. | | #143055 |
Bog'liq CHIZMACHILIK.2020.Valiyev (1)Chervyakli ilashmaga oid variantlar
8.3-jadval
Variantlar
|
m
|
q
|
z2
|
DВ2
|
Variantlar
|
m
|
q
|
z2
|
DВ2
|
1
|
3
|
12
|
40
|
36
|
16
|
3
|
12
|
40
|
36
|
2
|
4
|
10
|
40
|
40
|
17
|
3
|
10
|
54
|
36
|
3
|
5
|
9
|
35
|
40
|
18
|
3
|
10
|
40
|
32
|
4
|
3,5
|
12
|
40
|
40
|
19
|
5
|
9
|
31
|
36
|
5
|
3
|
12
|
50
|
32
|
20
|
3,5
|
12
|
36
|
32
|
6
|
5
|
9
|
31
|
36
|
21
|
3,5
|
12
|
40
|
36
|
7
|
3
|
12
|
40
|
36
|
22
|
4
|
9
|
36
|
32
|
8
|
2,5
|
12
|
46
|
32
|
23
|
3
|
12
|
40
|
32
|
9
|
4
|
9
|
31
|
32
|
24
|
3
|
10
|
54
|
36
|
10
|
3,5
|
14
|
40
|
32
|
25
|
4
|
10
|
31
|
32
|
11
|
3,5
|
12
|
36
|
36
|
26
|
4
|
9
|
40
|
40
|
12
|
4
|
12
|
40
|
40
|
27
|
2,5
|
16
|
46
|
36
|
13
|
3
|
12
|
54
|
40
|
28
|
3
|
12
|
50
|
40
|
14
|
3
|
10
|
40
|
32
|
29
|
5
|
19
|
31
|
40
|
15
|
4
|
9
|
48
|
32
|
30
|
4
|
12
|
31
|
36
|
a)
b)
v)
g) 8.37-rasm
Reykali ilashma. Reykali ilashmalar aylanma harakatni ilgarilanma harakatga aylantirish yoki aksincha, ilgarilanma harakatni aylanma harakatga aylantirish uchun xizmat qiladi.
Bunday ilashmalar tishli g‘ildiraklar va tishli reykadan iborat bo‘ladi (8.38- rasm). Bunday ilashmadagi tishli g‘ildirakni chizish silindrik uzatmaning g‘ildiraklarini chizishdan hech qanday farq qilmaydi. Reyka va g‘ildirak tishlari chizmada GOST2.404-96 ga muvofiq shartli tasvirlanadi. Reykaning qadami tishli g‘ildirak bo‘yicha 0,1 mm gacha aniqlik bilan hisoblanadi. Reykaning balandligi H≥2h shart bo‘yicha qabul qilinadi, bu yerda h - tishning balandligi, u 2,25m ga teng. Reyka chizmasi bosh ko‘rinish va profil qirqimdan iborat.
Chizmani chizish bosh ko‘rinishni chizishdan boshlanadi (8.39-rasm). Reyka ko‘rinish va qirqimda tish cho‘qqisining sirti asosiy tutash chiziq bilan, bo‘luvchi sirt shtrix-punktir chiziq bilan, tubining sirti esa ko‘rinishda ingichka tutash chiziq, qirqimda asosiy tutash chiziq bilan chiziladi. Qirqimda tishlar shtrixovka qilinmaydi. Kerak bo‘lganda tishning ishchi profili ko‘rsatiladi. Agar reyka qiyshiq tishli bo‘lsa, qiyalik yo‘nalishi va qiyalik burchagi ko‘rsatiladi. Reykali ilashma uchun tayyorlangan tishli g‘ildirak chizmasi silindrik tishli g‘ildirak chizmasi kabi bajariladi.
8.38-rasm 8.39-rasm
Namunali chizma. Grafik vazifa sharti: Reykali ilashmaning ishchi chizmasi bajarilsin (8.40-rasm).
Reykali ilashma silindrik uzatmaning turidir. G‘ildirak yetaklovchi, reyka esa yetaklanuvchi hisoblanadi. Reyka tishlari trapetsiyasimon formaga ega bo‘lib cho‘qqi burchagi 400 ni tashkil etadi. Reyka qadami Pt tishli g‘ildirak qadamiga teng. Reyka balandligi H≥2h tengsizlikni qanoatlantirishi kerak. Bu yerda h - tish balandligi 2,25m ga teng.
Tishli g‘ildirakning reyka bilan ilashmasi tasvirini chapdan ko‘rinishini chizishdan boshlanadi, bunda avval o‘q chiziqlar o‘tkaziladi, so‘ngra tishli g‘ildirak chiziladi. Shundan keyin reykali g‘ildirakning bo‘luvchi aylanasi va reykaning bo‘luvchi chizig‘i urinma tarzida tasvirlanadi. G‘ildirak tishlari botiqlari aylanasining chizig‘i va reyka tishlari botiqlar chizig‘i chizmada ko‘rsatilmaydi.
Bosh tasvirda g‘ildirak o‘q bo‘yicha qirqimda, reyka esa ko‘ndalang qirqimda ko‘rsatiladi. G‘ildirak tishi ilashish zonasida reykaning tishi oldida joylashtiriladi.
Boshlang‘ich ma’lumotlar qabul qilingani bo‘yicha: modul m=5 mm; tishlar soni z=30; val diametri DB=30 mm lar belgilanadi.
So‘ngra reykali uzatmaning boshqa parametrlari formulalar vositasida aniqlanadi:
- tish balandligi h=2,25×m=2,25×5=11,25mm;
tish kallagi balandligi ha=m=5 mm;
tish oyog‘i balandligi hf =1,2×m=1,2×5=6 mm;
reyka balandligi H ≥ 2h =2×11,25=22,5 mm;
g‘ildirakning bo‘luvchi aylana diametri d=m×z=5×30=150 mm;
g‘ildirakning tish cho‘qqilari diametri da=d+2×ha=150+2×5= =160mm;
g‘ildirak botiqlari diametri df=d-2×hf=150-2×6=138 mm;
t=π×m=3,14×5=16 mm; St=0,5×t=0,5×16=8 mm;
tishli g‘ildirakning eni b=8 10×m=8×5=40 mm;
g‘ildirak gupchagining uzunligi LCT=1,2. 1,5×DB=1,5×30=45 mm;
reykaning eni b1=6 8×m=6×5=30 mm;
-g‘ildirak gupchagining tashqi diametri DCT ≈1,7×DB=1,7×30=51 mm.
Barcha zaruriy o‘lchamlar aniqlangandan so‘ng reykali ilashmaning ish chizmasi quyidagi 4ta bosqichda chiziladi.
bosqich. Avval o‘q chiziqlari chiziladi. G‘ildirakning tish cho‘qqilari aylanasining diametri chiziladi (da). So‘ng reykali g‘ildirakning bo‘luvchi aylanasi diametri (d) chiziladi. Shundan keyin reykali g‘ildirakning bo‘luvchi aylanasi va reykaning bo‘luvchi chizig‘i urinma tarzida tasvirlanadi. Reyka balandligi (H) chiziladi (8.40-rasm, a).
bosqich. Bog‘lovchi chiziqlar orqali g‘ildirak va reykaning profil ko‘rinishi chiziladi. G‘ildirak va reykaning eni chiziladi. G‘ildirak gupchagining tashqi diametri aylanasi chiziladi. So‘ng g‘ildirak gupchagining uzunligi chiziladi. G‘ildirak botiqlari diametri aylanasi chiziladi. Reykaning tishlari chiziladi. Reykaning tishlari balandligi, reyka tish cho‘qqilari burchagi 400 chiziladi (8.40- rasm, b).
bosqich. So‘ngra val diametri bo‘yicha aylana chiziladi. Shponka ariqchasidagi bsh, t1 masofalarning o‘lchamlari chizmachilik ma’lumotnomasidan olinadi va uning proyeksiyalari bajariladi. Profil ko‘rinishda g‘ildirakka qirqim beriladi (8.40-rasm, v).
bosqich. Reykali ilashma chizmasida chiziqlar mos ravishda qalinlashtiriladi, ya’ni, tish cho‘qqilarining aylanasi asosiy yo‘g‘on tutash chiziqda, bo‘luvchi aylana ingichka shtrix-punktir chiziqda o‘tkaziladi. Reyka va g‘ildirakning boshqa ko‘rinarli elementlari ham asosiy tutash chiziqda chiziladi va chizma taxt qilinadi (8.40-rasm, g).
8.4-jadvalda chervyakli ilashmaga oid grafik vazifa uchun variantlar keltirilgan.
Reykali ilashmaga oid variantlar
8.4-jadval
Variantlar
|
m
|
DB
|
z
|
Variantlar
|
m
|
DB
|
z
|
Variantlar
|
m
|
DB
|
z
|
1
|
4
|
35
|
32
|
11
|
4
|
32
|
30
|
21
|
4
|
30
|
30
|
2
|
5
|
26
|
34
|
12
|
4
|
28
|
32
|
22
|
4
|
26
|
32
|
3
|
4
|
35
|
40
|
13
|
5
|
30
|
24
|
23
|
4
|
32
|
34
|
4
|
4
|
28
|
42
|
14
|
5
|
26
|
22
|
24
|
5
|
36
|
24
|
5
|
5
|
34
|
42
|
15
|
4
|
32
|
28
|
25
|
5
|
26
|
22
|
|
|
| |
