|
Oldingi va keyingi ko‘priklarning vazifasi, turlari va tuzilishi
Pdf ko'rish
| | bet | 120/132 | | Sana | 27.05.2024 | | Hajmi | 6,77 Mb. | | #255120 |
Bog'liq “BC” toifadagi transport vositalarining tuzilishi va ularga texnik xizmat ko‘rsatish Jizzax ATtexnikum O\'MTiOldingi va keyingi ko‘priklarning vazifasi, turlari va tuzilishi
Avtomobil ko‘priklari rama va kuzovni ushlab turish, ular tomonidan
g‘ildiraklarga vertikal kuchlarni uzatish hamda g‘ildiraklar tamonidan ramaga
tortuvchi, tormozlovchi va yonaki kuchlarni o‘tkazish vazifasini bajaradi.
Ko‘priklar o‘rnatiladigan g‘ildiraklar turiga qarab yetakchi, boshqariluvchi,
aralash va ushlab turuvchi turlarga bo‘linadi.
Yetakchi ko‘prik yetakchi g‘ildiraklar tamonidan ramaga tortuvchi va
tormozlovchi kuchlarni uzatish uchun xizmat qiladi.
Yetakchi ko‘prik ichi g‘ovak bikr balka ko‘rinishida tayyorlanib, uning ikki
tomonidagi podshipniklarga yetakchi g‘ildiraklarning gupchagi o‘rnatiladi,
uning markaziy ichki qismiga asosiy uzatma, differensial va yarim o‘qlar
joylashtiriladi. Yetakchi ko‘priklar tuzilishiga ko‘ra ikki xil bo‘ladi:
bo‘linadigan va bo‘linmas karterli, balkalarni tayyorlash usuliga qarab esa
shtamplangan, payvandli va quyilgan turlarga ajratiladi.
Ikki qismga ajraladigan yetakchi ko‘prik o‘rtasidan bo‘ylama vertikal
tekislik bilan ajratilgan va bir-biri bilan ajraluvchi birikmalar yordamida
yig‘iladigan ikki qismdan tashkil topgan. Karterning har ikkala tamonidagi
bo‘g‘ziga yarim o‘qlar o‘rnatiladigan trubkasimon po‘lat kojuxlar zich
qotiriladi. Uning sirtqi qismiga ressoraning tayanch maydonchalari va tormoz
mexanizmi tayanch disklarni mahkamlash uchun flanetslar mahkamlanadi.
Ajraladigan yetakchi ko‘priklar deyarli barcha yengil avtomobillarda va kichik
yuk ko‘taruvchanlikka ega bo‘lgan avtomobillarda qo‘llaniladi.
Ajralmaydigan yetakchi ko‘priklarda yarim o‘q yengsalari bitta karterni
tashkil qiladi. Asosiy uzatma, differensial joylashadigan g‘ovak joy uning o‘rta
qismida bo‘lib, uning har ikkala tomoni qopqoqlar bilan yopilgan bo‘ladi.
Ko‘prik balkasiga osma prujinasining tayanch maydonchasi, tormoz mexanizmi
tayanch disklarni qotirish uchun flanets va osma detallarini mahkamlash uchun
kronshteynlar payvandlanadi. Ajralmaydigan yetakchi ko‘priklar ajraladiganga
qaraganda texnik xizmat ko‘rsatish uchun qulay, chunki asosiy uzatma va
defferensialni tekshirish uchun butun ko‘prikni yechib olish shart emas.
Ajralmaydigan shtamplangan payvandli yetakchi ko‘priklar yengil
avtomobillarda hamda kichik va o‘rtacha yuk ko‘taruvchi avtomobillarda
qo‘llaniladi. Ushbu ko‘priklar yetarlicha mustahkamlikka va bikrlikka ega
bo‘lishidan tashqari massasi yengil va tayyorlash tannarxi past bo‘ladi. Quyib
tayyorlangan yekakchi ko‘priklar katta yuk ko‘taruvchi avtomobillarda
ishlatilib, yuqori mustahkamlik va bikrlikka ega, lekin massasi va gabarit
o‘lchamlari katta bo‘ladi.
Boshqaruvchi ko‘prik qo‘shtavr kesimli egri balka ko‘rinishda
tayyorlanib, uning har ikkala tomoni burilish sapfasi bilan shkvoren yordamida
sharnirli ravishda tutashtirilgan bo‘ladi (6.3 -rasm).
|
| |
