Moylarni gidrirlash katalizatorlar yordamida olib boriladi. Bunda
nikel
katalizatorlar
sanoatda ishlab chiqariladigan, foydalanishdan oldin maydalaniladigan tabletkalar
yoki kukun ko‘rinishidagi nikel-mis VNIIJ-1 va VNIIJ-2 katalizatorlaridir.
Gidrirlangan oziq-ovqat moylari - salomaslarni olish uchun nikel katalizator
qo‘llaniladi. Nikel-mis katalizatoridan asosan texnik maqsadlarda ishlatiladigan
salomaslar olishda foydalaniladi.
Hozirgi kunga kelib ko‘plab gidrogenizatsion zavodlarda
tayyor katalizatorlarda
ishlashadi. Foydalanilgandan so‘ng ishlatilgan katalizator
regeneratsiyaga duchor
qilinmaydi, balki ixtisoslashtirilgan korxonalarga yuboriladi.
Bu gidrogenizatsion
zavod sxemasidan katalizatorlar ishlab chiqarish bilan bog‘liq bo‘lgan operatsiyalarni
chiqarib tashlash imkonini beradi. Eng takomillashganlari
statsionar katalizatorlar
bo‘lib, ular katalizatorning yog‘dagi suspenziyasini tayyorlash va katalizatorni ajratib
olish uchun salomasni filtrlash operatsiyalarini olib bormaslik imkonini beradi. Yog‘
va moylar gidrogenizatsiyasining texnologik sxemasi 7.31-rasmda keltirilgan.
7.31-rasmda Gidrirlangan yog‘ olish uchun prinsipial-texnologik sxemasi.
Gidrirlash uchun vodorod olishning eng keng tarqalgan uslubi – elektrolitik uslub
bo‘lib, u eng sof vodorod olish imkonini beradi. Elektrolizga ishqor va kislotalarning
elektrolizyorlardagi kuchsiz suvli ertmalari duchor qilinadi. Vodorod gazgoldyorlarda
saqlanadi. Gidrirlashga yaxshilab rafinatsiya qilingan yog‘
beriladi,
chunki
aralashmalar katalizatorlarning faolligini pasaytirishi mumkin.
Sanoatda asosan gidrirlashning uzluksiz jarayonidan foydalaniladi. Yog‘larni
suspenziyalangan
katalizatorlarda
uzluksiz
gidrirlash
uchun
turbinali
aralashtirgichlarga ega bo‘lgan birin-ketin ishlaydigan
reaktorlardan foydalaniladi
(7.32-rasm).
