Dezodoratsiya – margarin va konserva ishlab
chiqarishda ham, bevosita ovqatlanishda ham
ishlatiladigan
yog‘larni
ishlab
chiqarishda
qo‘llaniladigan yog‘ va moylarni olishda amalga
oshirilishi zarur bo‘lgan operatsiya. Dezodoratsiya
yog‘ga past qoldiq bosimda – vakuumda, yuqori
haroratda va bir vaqtning o‘zida qizdirilgan yog‘ga
o‘tkir suv bug‘ini kiritib turib olib boriladi.
Dezodoratsiyadan oldin neytrallashtirilgan va
oqartirilgan yog‘ deaeratorga yuboriladi va bu yerda
u vakuumda sochiladi va zmeeviklarning ustidagi
plyonkada 130... 180 °C gacha qizdiriladi.
Deaeratordan so‘ng yog‘ «DeSmet» firmasining qurilmasi tarkibiga kiruvchi uzluksiz
ishlaydigan dezodoratorga kelib tushadi. Dezodorator (7.30-rasm) vertikal
ko‘rinishdagi silindrsimon plyonkali apparat bo‘lib, ajraladigan uchta qismdan
iborat – silindrsimon o‘rta, kallak va kubsimon quyi qismlardan. Yog‘
dezodoratorda gidravlik purkagich 7 yordamida vakuumda sochiladi va
zanglamaydigan po‘latdan yasalgan 38 vertikal plastina 2 ustiga kelib tushadi.
Plastinalardan dezodoratsiya qilinadigan yog‘ plyonkasi oqib tushib, apparatning
kubsimon qismida to‘planadi. Kubsimon qism oltita radial va bitta markaziy
seksiyalardan iborat bo‘lib, markaziy seksiyadan yog‘ radial seksiyalarga oqib
tushadi. Kubsimon qismida yog‘ni o‘tkir bug‘ yordamida barbotirovka qilish uchun
ejektorlar 3 joylashgan. Dezodoratsiya qilingan yog‘ apparatdan quyish quvuri
orqali chiqarib olinadi.
Haydalayotgan
uchuvchi
moddalar
va
moy
tomchilari
separator-
tomchito‘plagichda avval uning yuqori qismida to‘planadi, so‘ngra esa pastki qismida
– aynan tomchito‘plagichning o‘zida. Yog‘ning dezodoratorda bo‘lish vaqti 45 daqiqa,
yog‘ning harorati kirishda 230 °C, chiqishda esa 215 °C , apparatdagi bosim 0,13...0,26
kPa. dezodoratsiya qilib olingan yog‘ni sovutish va inert gaz atmosferasida saqlash
zarur.
