|
Atmosfera havosining tirik mavjudod hayotidagi ahamiyatiBog'liq hayot faoliyati xavfsizligi kitobAtmosfera havosining tirik mavjudod hayotidagi ahamiyati
37
.
Suv, zamin, kuyosh va havo hayot manbaidir. Havoning ifloslanishi odam va hayvon
organizmiga o‘simliklar va boshqa tirik mavjudodlarga salbiy ta’sir qiladi. Shuning uchun ham
Abu Ali Ibn Sino “agar havoda chang bo‘lmaganda edi odamlar ming yil yashardilar” deb bejiz
aytmagan. Shuni takidlashimiz lozim-kiinsonni yashashi uchun eng asosiy narsa havodir. Odam
oziqa emasdan besh haftagacha yashashi mumkin suvsiz besh kunga chidashi mumkin. Havosiz
esa ko‘pi bilan besh minutga chidaydi. Ammo odamning me’yorida yashashi uchun havoning
o‘zigina etarli bo‘lmay. u yana ma’lum tartibda bo‘lishi ya’ni toza holatda saqlanishi ham
zarurdir.
Hammamizga ma’lumki dunyodagi barcha majudod havo bilan tirik. Ona sayyoramizda
hayotning mavjudligi va er atmosferasida yashashai uchun eng zarur omili bo‘lgan kislorodning
etarli miqdorda borligidir. Biz havodan nafas olganimizda kislorod nafas yo‘llari orqali
organizmimiga singib moddalar almashinuvi singari murakkab ichki biokimyoviy jarayonlarda
qatnashadi. Odam bir kecha kunduzda tashqi muhitdan 20 m
3
havo oladi, bir yilda esa 9 tn. ga
yakin kislorod kerak bo‘ladi.
Ma’lumki odam o‘pkasi orqali bir minutda o‘rta hisobda 12 litr havo o‘tkazadi. Bir
kecha-kunduzda esa 17 ming 290 litr havo o‘tadi. Bu esa 23 kg tashkil etadi. Demak odam
havoni ovqatga nisbatan 4-5 barobar ko‘p iste’mol qiladi. Kishilarning qanchalik sog‘lom.
nosog‘lom bo‘lishi havo iqlim va yashash tarziga bog‘liqdir.
Statistik ma’lumotlarga qaraganda hozirgi kunda jahon mamlakatlarida 320 mln.dan
ziyod avtomobil harakatda. Avtomobil motoridan havoga chiqadigan gazlar tarkibida esa 200 xil
turdagi zaharli kimyoviy moddalar borligi o‘rganilgan.
Tirik mavjudodlarni yashash manbai bo‘lgan havoni muhofaza qilish va uni sof holida
saqlash fanning asosiy maqsadidir.
|
| |
