15
1.3. “Zumrad bahor” mavzusini o‘rganish
Bo'lim materiallarini o'rganishda o'quvchilarning oldingi sinflarda olgan bilim
va tushunchalariga tayaniladi va yangi ma'lumotlar beriladi.
Bolalar serqyosh O'zbekistonning fasllari orasida
fasllar kelinchagi bahor
fasli haqida ko'plab taassurotlarga egalar. Ular bu taassurotlarini, albatta, televizor
va radio, gazeta-jurnallar orqali va o'zi yashayotgan zaminda har yili olam-
olam gul-u bo'ston bo'lib, hamma yoqni ko'm-ko'k maysazor-u, bog'-rog'larni
gul-u gulzorga aylantiradigan bahor faslini ko'rish,
undan zavq olish orqali ham
yaqindan biladilar. Zumrad bahor haqidagi ilk mavzuning o'zidayoq o'qituvchi
o'quvchilarga O'zbekiston fasllari, jumladan, go'zal bahor haqida qo'shimcha bilim
va tushunchalar berishni maqsad qilib qo'yadi.
Bo'lim materiallarini o'quvchi o'rganib borar ekan, bahor fasli,
uning
go'zalligi-yu, bor tarovati haqida, bu faslda bo'ladigan bayramlar haqida bilimga,
tushunchaga ega bo'lib boradilaf.
Bo'limni to'liq o'zlashtira borib o'quvchining
tasavvuri kengayadi, bilimi
kengayadi, zarur konikma va malakalarni egallaydi. Bo'lim materiallarini
o'qituvchi o'quvchiga o'rgatib borish orqali o'zi yashayotgan shahar yoki qishloq, u
yerdagi mahalliy sharoit bilan bog'liq hodis-alarni, bahorning erta yoki kech kelishi
sabablarini va erta bahorda o'sib-unib chiqadigan
bahor chechaklari haqida
ma'lumotlar berishni diqqat markazida tutadi.
”Zumrad bahor” bo'limidagi Yusuf Xos Hojibning "Bahor ta'rifida" hikoyasi,
Habib Rahmatning "Jala darakchisi" she'ri kabi asarlarida o'quvchilarga uyg'onish,
yasharish, yangilanish fasli — so'lim bahor haqidagi ma'lumotlarni yetkazish
nazarda tutilgan.
Bulardan tashqari, bahor fasli haqida Mirtemir, Q. Hikmat, X.To'xtaboyev, F.
Musajonov kabi adiblarning ham qator asarlari berilgan. O'quvchilar bu
asarlarni o'qish orqali go'zal bahor fasli haqidagi tasavvurlarini yanada
boyitadilar.
O'quv materiali. Bahor ta'rifida. Yusuf Xos Hojib
Darsning maqsadi.
1. O'quvchilarga Yusuf Xos Hojibning hayoti
va ijodi haqida qisqacha
ma'lumot berish. Bahor uyg'onish fasli ekanligini anglashlariga erishish, tabiatdagi
o'zgarishlar haqidagi bilimlarini boyitish.
2. Bahor faslini qadrlash va sevish hissini tarbiyalash. Bahor tuhfalarini
asrash-avaylash, ularga ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo‘lish hissini tarbiyalash.
16
3. O'quvchilarning to‘g‘ri, ongli, ifodali va tez o‘qish malakalarini:
rivojlantirish, lug'atni
nasim, turdosh, chin, sabo, havo
so'zlari bilan boyitish.
Iboralarning ma'nosini izohlash.
4. Darslikdagi va o‘qituvchi tuzib kelgan, o‘quvchilarning asardan to‘g‘ri
xulosalar chiqarishiga yordam beradigan savol-topshiriqlari ustida ishlash.
Darsning turi.
Yangi bilim beruvchi dars, ilmiy-ommabop asarlarni o'qish
darsi.
Darsning metodi. Izohli o'qish, suhbat, tarmoqlash metodi.
Darsning jihozi. Bahor fasli, tabiati tasvirlangan rasmlar,
predmet
rasmlari: qushlar, gullar, hayvonlar rasmi.
Darsning borishi.
I. O'quvchilarni yangi o'rganiladigan mavzuga tayyorlash.
1. Men topishmoq aytaman. Siz uning nima haqida ekanini, javobini topasiz.
Ilon izli yorug' nur Bulutlarni quchadi. Jarangdor ovozidan yer-u osmon
ko'chadi
(Chaqmoq).
— Topishmoqni topishda sizga qaysi so'zlar yordam berdi? Bu so'zlar qaysi
faslning ta'rifida aytiladi?
