O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi buxoro davlat pedagogika instituti

315 
boyitib borishni taqozo etmoqda. Xo’sh, interfaol, modellashtirilgan 
metodlar qaysi jihatlari bilan ustunlik kasb etmoqda? Uning qanday 
turlari, tarkibiy tuzilishi, o’quv jarayonlarini tashkil etish shakl va 
vositalari, ilgari mavjud bo‘lgan o‘qitish (Ta’lim) metodlaridan nimasi 
bilan farqlanadi, uning samarasi nimalarda o‘z isbotini topadi va uning 
monitoringi, baholash tizimi qanday olib boriladi degan savollarga har bir 
o‘quvchi-murabbiy va pedagoglar 
tayyor bo‘lishlari ular oldiga 
qo‘yilayotgan eng muhim ijtimoiy buyurtma ekanligini anglash va bu 
savollarga javob berishga to‘g‘ri keladi. 
“Ta’lim to’g‘risida”gi qonun va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”da 
ta’limni modernizatsiya qilish bo’yicha belgilangan vazifalarni amalgam 
oshirishning asosiy me’yoriy, dasturiy xujjatlari bo’lmish o’quv rejalari 
namunaviy fan dasturlari, yangi avlod darsliklari, o’quv uslubiy 
qo’llanmalar ta’lim mazmuni va darajasiga qo’yiladigan talablarni aks 
ettiruvchi Davlat ta’lim standartlari fan va ta’limning eng so’nggi yutuqlari 
asosida qanchalik takomillashtirilmasin o’quv jarayoni va uni tashkil 
etishning moddiy texnik ta’minoti qanchalik mustahkamlanmasin, 
modernizatsiya qilinmasin, olinadigan pirovard natija oxir oqibat ta’lim 
jarayonini tashkil etuvchi, dars mazmuni va sifat samaradorligini 
ta’minlovchi o’qituvchi – murabbiylarning kasbiy bilimi, ko’nikma 
malakasiga, ijodkorligiga, tashabbuskorligi, pedagogik mahorati va 
intelektual salohiyatiga, o’quvchilarni fan bo’yicha bilimlarni egallashiga 
qiziqtira olishi va eng zarur intilish qobiliyatlarini ro’yobga chiqara olish 
salohiyatlariga bog‘liq bo’lib qolaveradi. 
Ko’rinib turibdiki ta’lim jarayonini bunday tashkil etish eng avvalo, 
bo’lg‘usi o’qituvchilarni oily dargohlarda kasbga tayyorlash jarayonida 
inobatga olishni taqozo etadi. Shuning uchun oily ta’limda faoliyat olib 
boruvchi professor – o’qituvchilar o’zi dars berayotgan fan bo’yicha 
mashg‘ulotlarni texnologiyalashtirilgan shaklda olib borishi, shogirdlarini 
mazkur faoliyatga tayyorlab borishilozim bo’ladi. 
Ta’limga pedagogik texnologiyalarni tadbiq etish bo’yicha amaliy 
tajribalarni o’rganish, kuzatish va tahlil qilish shuni ko’rsatmoqdaki, 
ta’limning deyarli barcha bo’g‘inlarida mashg‘ulotlarni interfaol metodlar 
asosida tashkil etish keng tus olmoqda. Bizningcha bu har bir darsda 
pedagogik texnologiyaning u yoki bu turini qo’llash kerak degan xulosani 
bermasligi kerak. Ilg‘or pedagogik texnologiya qachon samarali bo’ladi, u 
o’quvchilar uchun qiziqarli, ularni faollashtiruvchi, mustaqil va ijodiy 
fikrlashga, mushohada qilishga yo’naltira olsa. Buning uchun o’qituvchi 
pedagogik texnologiyani tanlashda dars mavzusi, tuzilishi, o’quvchilarni 
qiziqishi, agar musiqa darslari bo’lsa ularni nazariy, amliy, ijrochilik 
imkoniyatlarini hisobga olgan holda qo’llashiga to’gri keladi. 

316 
Pedagogik texnologiyalarni qo’llashdan ko’zlangan asosiy maqsad va 
vazifalar quyidagilarni ko’zda tutadi: Tashkil etish, hamkorlikda ( 
O’qituvchi va o’quvchi o’zaro munosabatlari ) ishlash, guruh bo’lib, yakka 
holda ishlash, har bir o’quvchining faolligini ta’minlash, takomillashtirish, 
tahlil qilish, qiyoslash, umumlashtirish, xulosa chiqarish, nazorat qilish, 
baholash va hokazo. 
Fanlarni o’qitish jarayonida har bir o’qituvchi pedagogik 
texnologiyalarni qo’llash uchun quyidagi tayyorgarlik tizimi bo’yicha ish 
tutishi maqsadga muvofiq bo’ladi: 
Mavzuni aniqlash; 
Maqsadni to’g‘ri qo’yish, belgilash; 
Mavzu yuzasidan o’zlashtirish lozim bo’lgan kalit so’zlarni 
belgilash; 
Vazifalarni 1,2,3,4…. belgilab olish; 
Texnologik jarayon senariysini tuzib olish; 
1.
Individual ishlash; 
2.
Guruh ( kichik guruh ) va jamoa bo’lib ishlash; 
3.
Butun jamoa bilan savol – javob, munozara, klaster, aqliy hujum 
va boshqalar. 
Reglament; 
Baholash; 
Xulosalash; 
Tayyor holdagi texnologiyalar avval tajriba – sinovdan o’tgan va 
ijobiy (yuqori) samara berganlari o’quv jarayoniga tadbiq etiladi. 
Hozirgi vaqtda o’quv mashg‘ulotlarini loyihalashtirish va ayrim 
fanlargagina xos texnologiyalarni qo’llashga ham e’tibor kuchaymoqda. 
Xuddi shunday holatni musiqa mashg‘ulotlarini texnologiyalashtirish 
tajribasida ko’rish mumkin. Bunga misol qilib ilg‘or pedagoglar tomonidan 
qo’llanilayotgan “Konsert darslari”, “Viktorina darslari”, “Quvnoqlar va 
zukkolar darsi”, “Musiqiy sayohat”, “Men dirijyor” kabi texnologiyalarni 
ko’rsatish mumkin. 

Download 5,14 Mb.