|
O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi navoiy davlat konchilik va texnologiyalari universiteti
|
| bet | 6/22 | | Sana | 20.08.2024 | | Hajmi | 2,14 Mb. | | #269684 |
Bog'liq Majmua O\'zb O\'tkinchi jarayonlar 2023-2024Qisqa tutashuv quvvati.
Viklyuchatellarning nominal kuchlanishdagi ajratish xossasini nominal ajrating toki bilan Iotn xarakterlash qabul qilingan yoki unga proporsional bo‘lgan nominal ajratish quvvati bilan ifodalash qabul qilingan.
Agarda uzgichni tanlanishi va tekshirilishi ajratish quvvati bo‘yicha amalga oshirilsa, bu holda ajratish quvvati qisqa tutashuv quvvati bilan takkoslanishi shart. Qisqa tutashuv turidan ka’tiy nazar bu quvvat quyidagi formula bo‘yicha amalga oshiriladi.
Ikt = uzgich kontaktlarining o‘zilish momentidagi t qisqa tutashuv toki.
Un - qisqa tutashuv toki aniqlangan nominal kuchlanish pogonasi.
Sinov savollari.
Hisoblash sxemasinituzish tartiblari haqida tushincha bering?
Nomlangan va nisbirliklar haqida tushincha?
Bazis qiymatlarini tanlash shartlari va urta kuchlanish haqida tushuncha.
Qisqa tutashuv quvvati, uzgichlarni tanlash shartlari haqida tushuncha.
Almashtirish sxemasiga ta’rif bering?
Nomli birliklarda takriban keltirish kachon qo‘llaniladi?
E.YU.K, kuchlanish, tok va qarshiliklarning asosiy pogonaga keltirilgan qiymatlari kanday formulalar yordamida topiladi?
Bazis qiymatiga asoslanib E.YU.K va qarshiliklarning nisbiy qiymatlari kanday topiladi.
Almashtirish sxemasining parametlari kanday usullar yordamida aniqlanishi mumkin?
10. Almashtirish sxemasi nimaga asosan tuziladi?
Mavzu: № 5. Uch fazali qisqa tutashuv.
Reja:
1. Metallik uch fazali qisqa tutashuv.
2. Normal holatda tok va kuchlanishlar vektor diagrammasi.
O‘tkinchi jarayonlarni tavsiflovchi tenglamalar.
Kommo‘tatsiyani birinchi konuni.
Tayanch so‘zlar: Oddiy zanjirlar: (davriy) periodik va (nodavriy) aperiodik toklar: vaqt doimiysi: Tula tok:
CHeksiz quvvatli manbadan ta’minlanuvchi zanjirlarda uch fazali qisqa tutashuvdagi O‘tkinchi jarayonini quyidagi sxema orqali kurib chiqamiz.
CHeksiz quvvatli manba quyidagicha ta’riflanadi.
Kuchlanish va davrtezlik (chastota) qiymatlari elektr tarmoqdagi o‘zgarishlarga bog‘liq bo‘lmay o‘zgarmay qoladigan manbaga aytiladi. Bu holda S = , U = const F = const bo‘lganda qarshilik nolga teng.
1- rasmdagi sxema misolida oddiy uch fazali zanjirning K nuqtasi-da metallik uch fazali qisqa tutashuv sodir bo‘ldi.
Bu holda 2 – rasmdagi Ua, Uv, Us, va Ia, Iv va Is lar zanjirning qisqa tutashuvgacha bo‘lgan davrini xarakterlovchi tt vertikali esa o‘zgarmas vaqt chizigi hisoblanadi, ya’ni ayrim ko‘rsatgichlarning oniy qiymatlari shu chizikka nisbatan proeksiyasi olinib aniqlanadi.
Normal holatdagi kuchlanish va toklarni vektor diagrammasi.
2 – rasmda ko‘rsatilgan bo‘lib, bunda - normal holatda tok va kuchlanish orasidagi burchak, aktiv va indo‘qtiv qarshiliklarning nisbatiga bog‘liqdir.
2-rasm (a) da ko‘rsatilgan.
rasmda 3 fazali qisqa tutashuv sodir bo‘lgandan so‘ng sxema bir
biriga bog‘liq bo‘lmagan ikkita zanjirga bo‘linadi. Ularning biri manbaga ulangan holda qoladi, ikkinchisi esa qisqa tushtirilgan konturga aylanadi.
Undagi tok, magnit oqim energiyasi issiqlikka aylanguncha saqlanib turadi. Manbaga ulanib kolgan zanjirning qarshiligi kamayganligi sababli tok oshadi ya’ni bu holda fazalararo siljish burchagi o‘zgaradi.
rasmdagi Ina, Inv va Ins vektorlar zanjirda uch fazali qisqa
tutashuvdan so‘ng hosil bo‘lgan turg‘unlashgan rejimga javob beradi deb qabul kilsak. Bu holda A faza uchun quyidagi tenglamani yozsak bo‘ladi.
(5.1)
«Elektrotexnikani nazariy asoslari» fanidan shu jarayonni tavsiflovchi tenglama ma’lum bo‘lib. Bu tenglamani (iv + ic) = - ia ifodani e’tiborga olgan holda quyidagicha yozish mumkin.
(5.2)
Bunda i va u – kurilayotgan fazaning tegishligi toki va kuchlanishlarni oniy mikdorlaridir
Bu formulalari Lk = (L1-M) fazaning natijaviy indo‘qtivligi. Natijaviy indo‘qtivlikning kiritilishi difrensial tenglamani quyidagi ko‘rinishga olib keladi.
(5.3)
Kaerda Zk – manbaga ulangan zanjir bulagi (qisqa tutashuv zanjiri) ning tula qarshiligi.
K-qisqa tutashuv zanjiridagi tokning shu faza manba kuchlanishiga nisbatan siljish burchagi.
L - A fazani t = 0 momentdagi kuchlanishning faza burchagini
aniqlovchi qiymati.
S-boshlang‘ich shartlar bilan aniqlovchi doimiysi.
Um - manbaning faza kuchlanishining ampliktuda mikdori.
(3) Formuladan ko‘rinadiki, birinchi tashkil etuvchi yangi rejimning majburiy toki deb ataladi. Kurib chikilgan misol shartida bu ko‘rsatkich amplektuda bo‘yicha o‘zgarmas hisoblanadi.
– tokning davriy tashkil etuvchisi.
(3.) Formuladagi ikkinchi tashkil etuvchi yangi rejimdagi erkin tok deb ataladi, eki aperiodik tashkil etuvchi deb ataladi.
Bu kusatkich vaqt doimiysining ekspontentasi bo‘yicha sunib boradi.
(5.4)
Bu erda Ta- K.T. zanjirining vaqt doimiysi.
Rejimning buzilish laxzasida indo‘qtiv zanjirdagi aperiodik tok (0) ni tashkil etuvchisini qiymati o‘zgarmaydi.
Aperiodik tashkil etuvchisining boshlang‘ich qiymati quyidagicha aniqlanadi.
(5.5)
Bu holda tula toqimiz quyidagi formula bilan aniqlanadi.
Tula tok konuni tajriba yuli bilan topilgan bo‘lib, quyidagicha ta’riflanadi. Magnitlovchi kuch magnit indo‘qsiyasining ayni chizigi bilan chegaralangan sirtni kesib o‘tuvchi toklarning algebraik yigindisiga (tula tokka) tengdir.
Tokning erkin tashkil etuvchisi
Iat = Iao* l t
Aperiodik o‘zgarish xarakterga ega. SHu asosda bu tashkil etuvchini qisqa tutashuv tokining aperiodik tashkil etuvchisi deb yuritila-di.Aperiodik tashkil etuvchining boshlang‘ich I(o) qiymatm t =o
Dakikasiuchun topiladi.
Ia.o = Ik.o-Ino
Bu yerda Ik o- qisqa tutashuv tokining boshlang‘ich mikdori, bu mikdor indo‘qtivlik zanjiridagi tokning sakrab o‘zgarolmasligini,ya’ni kommo‘tatsiyani birinchi konuniga asosan t =o-dakikasidagi shu fazadagi oldingi rejimning toki i (o) ga teng. t =o da tokining davriy tashkil etuvchisi mikdori quyidagicha aniqlanadi:
Ino = Inm sin( k)
Qisqa tutashuvning tulik toki bilan uning aperiodik tashkil etuvchisining mumkin bo‘lgan maksimal mikdorining paydo bo‘lish sharti ma’lum darajada ahamiyatga ega.
X k >>CHk va k = 90 bo‘lganda 7 va 8 ifodalardan ko‘rinadiki, agarda kuchlanish qisqa to‘qnashuv hosil bo‘lgan dakikada nol qiymat ( = O) orqali utsa va qisqa tutashuvgacha zanjirida tok yo‘q, ya’ni i(o) =o bo‘lgan holdagina, tok maksimal mikdor ia, o ga ega bo‘ladi.
Bunda Ioa = Inm ga teng bo‘ladi.
Tokning o‘zgarish egri chiziklari 3-rasmda quyidagi ko‘rinishga ega:
Sinov savollari.
Qisqa tutashuv zanjirining vaqt doimiysi kanday aniqlanadi?
Normal holatda tok va kuchlanishlar vektor diagrammasini tushuntiring?
Tokning davriy tashkil etuvchisi kanday aniqlanadi?
Tula tok haqida tushuncha bering?
Tokning erkin tashkil etuvchisi kanday aniqlanadi?
Tok va kuchlanishning vektorlari orasidagi siljish burchagi kanday aniqlanadi?
Kommo‘tatsiya nima?
Kommo‘tatsiyani birinchi konuniga ta’rif bering?
Simmetrik qisqa tutashuvni kanday tushunasiz?
Aperiodik tashkil etuvchi nima?
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi navoiy davlat konchilik va texnologiyalari universiteti
|
