Pedagogik muloqotning vazifalari

79 
14-rasm. Muloqot jarayonida o‘qituvchi va o‘quvchi muomalasi. 
O‘qituvchilarning o‘zaro axborot almashishi bilan bog‘liq xususiyatlari, uning sinf jamoasiga 
singib keta olish qobiliyati bilan bog‘liq. Sinf jamoasida ro‘y berayotgan har qanday voqea va 
hodisalar o‘qituvchilar nazoratida bo‘lishi, ularning oqibatini o‘qituvchilar tez va adolatli tahlil 
qilishi va oldini olishi lozim.
Bu faqat faol o‘quvchilar bilan axborot almashib turish natijasida amalga oshiriladi. 
Shundagina, o‘qituvchining o‘quv tarbiyaviy jarayondagi faoliyati uchun qulay sharoitlar yaratiladi 
va ijobiy natijalar beradi. 
O‘qituvchi ta’lim-tarbiyaviy faoliyatni o‘quvchilar bilan birgalikda tashkil etadi. Bunda 
sinfning faol o‘quvchilari hamda norasmiy liderlari bilan o‘zaro muloqotning adolatli bo‘lishi 
muhim ahamiyatga ega: o‘quvchilarni tarbiyaning turli elementlarini ongli ravishda mustaqil 
bajarishga jalb etish, bunda o‘quvchilarga tashkilotchilik va ijro etish rollarini bajarishga imkoniyat 
yaratib berish lozim. 
O‘qituvchining to‘g‘ri tashkil etilgan muloqoti o‘quvchining o‘zligini anglash funksiyasini 
takomillashtiradi. Bunda o‘qituvchining vazifasi muloqot asosida o‘quvchilarga o‘zining 
“Men”ligini anglashni, shaxs sifatida o‘z fikrini dadil va erkin gapirishni, jamoada o‘z o‘rnini 
bilishni, o‘z-o‘zini baholashni o‘rgatishi kerak. 
Pedagogik muloqot tuzilishi jihatidan o‘qituvchi ijodkorligining noyob namunasidir. Pedagog 
olimlar o‘qituvchining o‘quvchilar bilan muloqotiga ko‘plab tavsiflarni ilmiy asarlarida bayon 
etsalarda, muloqot, avvalo, o‘qituvchining shaxsiy psixologik xususiyati sifatida namoyon bo‘ladi. 
Olimlar esa, muloqot uchun o‘qituvchiga yo‘nalish beradi xolos. Jumladan, rus pedagogi 
V.A.Kan-Kalikning fikricha, o‘qituvchining pedagogik muloqoti tuzilishi quyidagi yo‘nalishlarda 
amalga oshiriladi: 

80 
1. 
Prognostik bosqich
(modellashtirish): O‘qituvchi tomonidan sinf jamoasi bilan bo‘lajak 
muloqotni modellashtirish. 
2. 
Kommunikativ aloqa:
O‘quvchi bilan dastlabki o‘zaro tanishuv jarayonida bevosita 
muloqotni tashkil etishga erishish. 
3. 
Pedagogik jarayon:
O‘qituvchining xatti-harakati, pedagogik mahorati bevosita muloqotni 
boshqarishga qaratilgan bo‘lishi kerak. 
4. 
Natijalar tahlili:
Amalga oshirilgan muloqotni tahlil etish, yutuq va kamchiliklarni 
xolisona baholab kelgusi faoliyat uchun modellashtirish. 
Olimning fikrlari asosida muloqotning ushbu yo‘nalishlarini quyidagicha ta’riflash mumkin? 

Download 6,92 Mb.