insonparvarlik, vatanparvarlik, mehnatsevarlik, baynalminalchilik,
jamoatchilik
kabi yuqori tuyg‘ulari namoyon bo‘ladi. Bu kabi axloqiy tuyg‘ularda ifodalangan
mazmun shaxs muloqotlariga sayqal beradi, uning emotsional ta’sirini
kuchaytiradi, muloqot jarayonini mazmundor qiladi va undan tomonlar ko‘zlagan
maqsadni amalga oshiradi.
Yana
bir muhim tomoni shundaki, faqat muloqot yordami bilangina shaxs
o‘zining ishlab chiqaruvchilik faoliyatini ro‘yobga chiqaradi,
boshqalarning bu
muhim faoliyati mahsuldorligini ta’minlashga o‘z hissasini qo‘shadi.
Istagan jamoadagi singari oliy ta’lim tizimida ham shaxslararo
muloqotlarning g‘oyat murakkab ko‘rinishlari bor. Bu g‘oyat muhim muloqotlarni
umuminsoniy axloq talablari nuqtai nazaridan davr axloqiy sifatlariga mos
tushadigan va mazmunan unga zid bo‘lgan yo‘nalishlarga ajratish mumkin. Agar
muloqotlar o‘zaro ishonch, odillik, do‘stlik, g‘amxo‘rlik, hurmat va e’zoz-e’tiborga
asoslansa, ijobiy hissiyotlar manbai sifatida xizmat ko‘rsatadi. Beodoblik,
qalloblik, g‘araz, hurmatsizlik va ishonchsizlik kabi yo‘nalishda bo‘lsa,
salbiy
hissiyotlar manbai mazmuniga ega bo‘ladi. Muloqotlar mazmuni shaxslararo
munosabatlar mohiyatini ifodalaydi.
Shaxslararo muloqotlar guruhdagi talabalarning bir-biri bilan (guruh
muhitida), boshqa guruhlar va kurslar talabalari bilan o‘qituvchilar, fakultet yoki
bo‘lim
rahbarlari, o‘qimaydigan do‘stlari, oila a’zolari, qarindosh va og‘a-inilar
bilan bo‘ladigan muloqotlarni o‘z ichiga oladi. Bu muloqotlar jarayonida talaba
shaxsining qobiliyatlari,
qiziqishlari, diqqati, xotirasi, xayoli va tafakkuri kabilar
o‘z aksini topadi.
Muloqotlar tizimida o‘qituvchi va talabalararo muloqotlarning roli kattadir.
Bunday muloqotlar ularning jonli nutqi orqali amalga oshiriladi.
Bu jarayon
birining bilim berish (o‘qituvchi), ikkinchisining shu bilimlarning idrok etishini
(talaba) ta’minlashni amalga oshirish funksiyasini ado etish vazifasini bajaradi.
