6- MODUL: O‘ZBEK TILI MULTIMEDIA DARSLIKLARI 6.1. O‘quv adabiyotining elektron shakli O‘quv adabiyotlarini yaratish konsepsiyasida
1
ko‘rsatilganidek,
o‘quv adabiyotlari – muayyan ta’lim turi (yo‘nalishi yoki
mutaxassisligi) o‘quv rejasida qayd etilgan fanlar bo‘yicha tegishli
o‘quv dasturlari asosida zarur bilimlar majmuasi keltirilgan,
o‘zlashtirish uslublari va didaktikasi yoritilgan (shu jumladan, xorijiy
tarjimalar) manba bo‘lib, ikki xil shaklda tayyorlanadi:
An’anaviy (bosma) o‘quv adabiyotlar - ta’lim oluvchilarning
yoshi va psixo-fiziologik xususiyatlari, ma’lumotlar hajmi, shriftlari,
qog‘oz sifati, muqova turi va boshqa ko‘rsatkichlarni hisobga olgan
holda qog‘ozda chop etiladigan manba;
Elektron
o‘quv adabiyotlar – zamonaviy axborot
texnologiyalari asosida ma’lumotlarni jamlash, tasvirlash, yangilash,
saqlash, bilimlarni interaktiv usulda taqdim etish va nazorat qilish
imkoniyatlariga ega bo‘lgan manba.
Darslik o‘quvchi uchun bilim manbasi bo‘lsa, o‘qituvchi uchun
o‘quv qo‘llanmasidir. Chunki ko‘p hollarda dars darslik qolipi
asosida quriladi. Shuni unutmaslik kerakki, darslik o‘quvchi bilishi
va ustida ishlashi uchun lozim bo‘lgan o‘quv materialining faqat
ma’lum bir qisminigina beradi. Darsni darslik qolipi asosida qurish
faqat darslikda berilgan o‘quv topshiriqlaridan foydalanish emas,
albatta.
Ona
tili
ta’limi
tizimida
zamonaviy
axborot
texnologiyalaridan foydalanish sirasiga o‘quv adabiyotlarining yangi
avlodlari: elektron o‘quv qo‘llanmalari, elektron darsliklar, qisqa
interaktiv dasturlar, audiovideo almanaxlar, multimedia o‘quv
dasturlari, elektron nazorat testlari, masofaviy ta’lim kabilarni
kiritish mumkin. Aksariyat hollarda o‘qituvchilar kompyuterdan
faqat test yechish, nazorat yoki tanlov jarayonlarida reyting ballarni
aniqlashda foydalanmoqdalar. Lekin kompyuterning ta’lim tizimida
keng imkoniyatlarga ega ekanligini, xusasan, o‘quvchi so‘z boyligini
oshirish, fikrni og‘zaki va yozma to‘g‘ri, ravon ifodalash mahoratini
shakllantirish
va
rivojlantirishda
o‘qituvchining
beqiyos
1
Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2013-yil 2-avgustdagi 278-sonli
buyrug‘iga 1-ilova. Oliy va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi tizimi uchun o‘quv
adabiyotlrining yangi avlodini yaratish konsepsiyasi. 4 – 5 b.
82
yordamchisiga aylanadi. O‘qituvchilar oldida ta’lim jarayonida turli
axborot vositalaridan o‘rinli va maqsadga muvofiq foydalanish
vazifasi turibdi. Yana bir muhim jihat barcha maktablarning biz
yuqorida sanab o‘tgan ta’lim vositalari bilan ta’minlanishi talab
darajasida deb ayta olmaymiz.
