234
ularning qurtlik davri qisqaradi va pillasining og’irligi 1-7 % ga ortadi. (I. P.
Gryabina, 1962)
86-rasm. Bargli tut qalamchalarini sun’iy tuman sharoitida ildiz oldirish.
O’simliklarning o’sishida ikki qutblik (polyarnost) va o’zaro bog’liqligi.
qalamcha tabiiy holda ildizlarini pastki
uchidan chiqargani holda, kurtaklari
yuqorigi uchidan bo’rtib chiqadi (N. P. Krenke, 1940 ). Shuningdek qalamchalar
yotqizilib
ekilganda, undan asosiy ildizlar qalamchaning bazal qismidan (paski
qismidan) hosil bo’ladi, ya’ni bunda uzunasiga qutblilik kuzatiladi,
lekin
qalamchaning yer ustki qismi (kurtagi) unib yer yuzasiga chiqquncha tuproqda
bo’lganligi tufayli ham ularda ustki qismi bilan yer ostki qismi o’rtasidagi
korrelyasion bog’lanishni buzadi. Bunda oziq moddalar ildiz tizimi orqali uning
kuchsizlangan yer ustki qismi tomon oqib boradi. Xalqalangan novdalarning
jadal o’sishi va kuchli assimilyasiya qilish qobiliyati novdaning xalqalangan
joyida ko’plab oziq moddalar to’plash imkonini beradi. qalamchadan ildiz olgan
buta to’plarda kuchli ildizlar hosil bo’lib va
kelasi yili tut daraxtidan
foydalanilgandan keyin yana kuchli rivojlangan ildiz tizimi korrelyasion
bog’liqlik munosabatida o’simlikning yer ustki qismlari juda tez qayta tiklanadi.
Bunda kurtaklar yaxshi o’sib, undan ko’plab
baquvvat yetilgan novdalar
rivojlanadi.
