16
kichikligi bilan ajralib turadi. Yopqich qismining tuzilishi bo‘yicha
pishiqroq qismi sag‘ri sohasi hisoblanadi.
Yoqa dermasining tola bog‘lamlari mayinroq va bo‘shroq
bo‘lib, yopqichga nisbatan qiyalik burchagi bir oz kichik. Etaklar
yupqaroq va bo‘sh to‘qimalari
bilan farqlanadi; mayin tola
bog‘lamlari zich o‘rnashmagan va uncha katta bo‘lmagan qiyalik
burchagiga ega. etak qismining eng yupqa va bo‘sh qismi qo‘ltiq
osti va oldingi oyoqlar hisoblanadi. Ular cho‘zilganda eng ko‘proq
uzayishni namoyon etadi. Yirik
xom ashyo qanday maqsadda
ishlatilishiga qarab, shuningdek topografik qismlardan to‘g‘ri
foydalanish va ishlov berishda qulay bo‘lishi uchun ishlab
chiqarishga kiritishdan oldin yoki ishlab chiqarishning birinchi
bosqichlarida bichiladi. Poyabzalning
yuqori qismi uchun xromli
ishlangan teri ishlab chiqarishga yuboriladigan sigir va ho‘kiz
terilari, odatda umurtqa chizig‘i bo‘ylab ikkita yarimtalikka
bo‘linadi. Ba’zan ushbu terilardan yoqa qismi qirqib olinib, qolgan
qismi umurtqa chizig‘i bo‘ylab ikki qismga bichiladi. Shunday qilib
teri uch elementga: yoqa va ikki yarimqanotga bo‘linadi. Tag teri
ishlab chiqarishda yopqichlash
jarayoni olib boriladi, ya’ni teri
yopqich, etaklar va yoqa qismlariga bichiladi.
4-rasm. Qo‘zi terisi topografik qismlari:
1–sag‘ri; 2–orqasi; 3–yag‘rini; 4–yonboshi; 5–son; 6–elka; 7–
bo‘yin; 8–qorin; 9–dum; 10–bosh; 11–oyoqlar; 12–chotlari.
Ot terilari odatda old teri va xazga bo‘lib bichiladi. Terilarni
bunday bichilish
usuli xazlash deb yuritiladi.
17
Cho‘chqa terilaridan ayrim teri turlari, jumladan egar–jabduq,
poyabzalning ustki qismi uchun xromli teri ishlab chiqarishda butun
teridan etaklari qirqib olinadi. Terining qolgan o‘rta qismi, yopqich
va yoqa bilan birgalikda “baliqcha” deb yuritiladi.
SHunday qilib,
tayyor terilar konfiguratsiyasi bo‘yicha butun teri, yarim teri,
yopqich va yarim yopqich, “baliqcha”, etak va yoqa, qanot va yarim
qanot, ot xazlari va old terilari ko‘rinishida ishlab chiqariladi.
Teri xom ashyosi va terini bichish mas`uliyatli
jarayon
hisoblanadi. Uni to‘g‘ri bajarish uchun teri va tayyor charm
xossalarini, shuningdek topografik qismlarni yaxshi bilish kerak.
