26
jumladan yarim anilinli va boshqa turdagi qoplamalarga; qalinligiga
qarab yupqa, o‘rta va qalinga bo‘linadi.
Poyabzalning ustki qismi uchun charmlar taglikka va yelim
usuli bilan mustahkamlanadiganlardan (modadagi yoki har kun
kiyiladigan) poyabzallar ishlab chiqariladi. Chiroyli va ko‘rkam
poyabzallar baxmalsimon charmlardan (moylar bilan oshlangan) va
lok charmlaridan tayyorlanadi. Baxmalsimon charmlar xom ashyosi
sifatida kiyik, bug‘u, echki va qo‘y terilari ishlatiladi. Baxmalsimon
charm qalin bo‘lib, past tukka ega bo‘ladi. U juda silliq va yumshoq
bo‘ladi, tabiiy yoki rangli holda ishlab chiqariladi.
Lok charmlari
buzoqcha, buzoq, toychoq, ayniqsa kichkina echki terilaridan ishlab
chiqariladi.
Og‘ir ishchi poyabzallarni va armiya etiklarini tikish uchun
vintli va mixli usul bilan mustahkamlanadigan, xrom va o‘simlik
moddalari bilan oshlangan bulg‘ori charmlar ishlatiladi. Bulg‘ori
charmi poyabzal va shippak turlariga bo‘linadi. Poyabzalning ustki
qismi uchun ishlab chiqarilayotgan charmning arralangan qismi
ya’ni dermaning ikkinchi qatlami ham poyabzal uchun ishlatiladi.
Bu charm teri to‘qimasining yoki xromlangan yarimmahsulotning
ikkilashdan hosil bo‘ladi. Arralangan (poyabzal uchun)
charm
qoramollar va cho‘chqa terilaridan olinadi. Bu charmlar qoplama
bo‘yash usulida bo‘yaladi. Ular silliq va naqshli bo‘ladi, rangiga
qarab qora va rangli; qalinligiga qarab qalin, o‘rta
va yupqa;
maydoni bo‘ylab besh guruhga: 100 dm
2
va undan yuqorilarga
bo‘linadi. Astarli charm oshlangan, lekin poyabzal uchun yaroqsiz
bo‘lgan charm yarimmahsulotlardan tayyorlanadi. Ular tashqi
ko‘rinishiga,
oshlash usuliga, pardozlash xarakteriga, qoplab
bo‘yash xususiyatiga qarab bir necha turlarga bo‘linadi. Astarli
charm qattiq bo‘lmasligi, yaxshi oshlangan, butun maydoni bo‘ylab
ishlov berilgan, sinmaydigan, qoplama plyonkasi to‘kilmaydigan
bo‘lishi kerak.
