19
Mexanik aralashmalar qiyin ajraladigan emulsiyalarni hosil bo„lishiga sabab
bo„ladi.
Qatlam neftining tarkibida katta miqdordagi uglevodorodlarning yengil
fraksiyalari mavjud bo„ladi va bosim pasayganda gaz fazasiga o„tishni
tezlashtiradi. Uglevodorodlarning bunday qismiga neftda erigan neft (yo„ldosh)
gazi deyiladi. Bosim pasayganda neftning gazsizlanishi – bu qatlam va yer usti
sharoitidagi neft xossalarining biri-biridan farq qilish holatidir.
Yo„ldosh gaz – bu etandan-pentangacha bo„lgan uglevodorodlardir. U
qimmat baho xom ashyo bo„lib, undan spirtlar, sintetik kauchuk, eritmalar, suyuq
mator yoqilg„isi, o„g„itlar, sun‟iy tuqimalar va boshqa organik sintez mahsulotlari
olinadi. Shuning uchun yengil fraksiyalarni yo„qotilishiga yo„l qo„yilmaydi.
Neft mahsulotlari magistral quvur uzatmalarga
berilishidan oldin
suvsizlantiriladi, tuzsizlantiriladi, gazsizlantiriladi va mexanik zarrachalardan
tozalanadi.
Yerning ustiga chiqib kelgan tabiiy gazning
tarkibida katta miqdordagi
suvlar, suyuq uglevodorodlar (kondensat) va mexanik zarrachalar bo„ladi. Bundan
tashqari gazning tarkibida odamlarning sog„ligiga ta‟sir etuvchi hamda quvurlarda
va gazdan foydalaniladigan jihozlarni korroziyalanishini tezlashtiruvchi xavfli
komponentlar, oltingugurt va karbonat angidrit gazi mavjud bo„ladi. Tabiiy gazda
azot ham bo„ladi.
Gazda qattiq zarrachalarning mavjudligi gaz bilan aralashib kompressor
detallarini, gaz uzatmalarining armaturalarini shikastlantiradi hamda nazorat –
o„lchov asboblarini ishdan chiqaradi. Gaz uzatmalarining ba‟zi
bir past
uchastkalarida joylashgan oraliqlarda qattiq zarrachalarning to„planishi natijasida
ko„ndalang kesim yuzalari kichrayadi va o„tkazish ko„rsatgichini kamaytiradi.
Mexanik zarrachalar quvur uzatmalarda, armaturada
va asboblarda korroziya
muhitini hosil qiladi. Gaz uzatmalariga qattiq kristallar ko„rinishidagi namlik aniq
harorat va bosimda gidratlarni shakllantiradi va quvur uzatmaning ko„ndalang
kesim yuzasini to„liq berkitib qo„yadi.
Oltingugurt kuchli zararli va korroziyani hosil qiluvchi komponent
hisoblanadi. Oltingugurtli gazdan sanoatda foydalanilganda ishlab chiqariladigan
20
mahsulotning sifatiga salbiy ta‟sir ko„rsatadi. Uglerod gazi gazni yonish issiqligini
kamaytiradi.
Gaz magistral quvurlariga
uzatishdan oldin quritiladi, mexanik va zararli
zarrachalardan tozalanadi.
