• V.Djilbet taklifi bilan bunday qismlar ekzon va intron
  • O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat instituti




    Download 7,63 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet120/251
    Sana07.06.2024
    Hajmi7,63 Mb.
    #261339
    1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   251
    Bog'liq
    biologiya majmua

    V.Djilbet
    taklifi bilan bunday qismlar 
    ekzon
    va 
    intron
    deb atala boshlandi. Tabiiyki bunday ekson 
    va intron qismi DNK qo‘sh qavat zanjirida bo’lgani sababli transkripsiya paytida ular iRNK zanjiriga
    o’tadi. i-RNK DNK qo‘sh qavat zanjiridan ajralib yadro shirasiga tushgach, u yadro membranasi 
    teshiklari orqali sitoplazmaga o‘tish davrida eukariot hujayralarida DNKda sintezlangan pre - iRNK 
    ko‘p nukleotidlardan tashkil topgan bo‘lsa, undan hosil bo‘lgan iRNKda nukleotidlar soni oz bo‘ladi.
    Bunga sabab yetilmagan pre RNK tarkibidagi ekson va intron qismlar bir-biridan ajraladi. So’ngra 
    ekson qismlari o’zaro birlashib yetilgan pre-iRNK hosil etadi. pre-iRNK dan shunday yo’l bilan 
    iRNK hosil bo’lishi 
    splaysing
    deyiladi. 
    Translyatsiya
    deganda to’rt xil nukleotiddan tashkil topgan iRNKdagi irsiy axborotni 20 xil 
    aminokislotadan iborat polipeptid zanjiriga ko‘chirish tushuniladi. Mazkur jarayon uch bosqichda 
    amalga oshadi: 
    1. Aminokislotalarning faollashishi ya’ni aminokislotaning ATG ishtirokida adenozin
    monofosfat bilan birikib aminoatsil
    adenilat
    hosil qilish reaksiyasi. 


    2. Faollashgan aminokislotalarni t-RNK ga birikishi. Bu maxsus 
    aminoatsil sintetaza
    ferment
    ishtirokida ro‘y beradi.
    Aminoatsil sintetaza fermenti har bir aminokislota uchun o‘ziga xos bo‘ladi. t-RNK yadroda 
    sintezlansa ham sitoplazmada yerkin holda bo‘ladi. t-RNKning bir molekulasi 76-85 nukleotiddan 
    iborat. Uning tuzilishi beda bargiga o‘xshash. t-RNKning uch qismi nihoyatda ahamiyatli sanaladi. 
    a)
    antikodon
    - bu uchta nukleotiddan tuzilgan bo‘lib, u t-RNKdagi triplet ketma-ketligini
    iRNKdagi tripletga komplementar mosligi. 
    b) t-RNK maxsus aminokislotaga birikkanligini aniqlovchi qism.
    v) t-RNK- ning aminokislota joylashadigan
    akseptor
    qismi. 
    3. Translyatsiyani uchinchi bosqichi — faollashgan va t-RNKga birikkan aminokislotalarni
    ribosomalarga tashib keltirish va iRNKdagi nukleotidlar izchilhgi to‘grisidagi irsiy axborotning
    oqsil tarkibidagi aminokislota izchilligiga ko‘chirish ya’ni chin ma’nodagi translyatsiyadir. 
    Translyatsiyani 

    Download 7,63 Mb.
    1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   251




    Download 7,63 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat instituti

    Download 7,63 Mb.
    Pdf ko'rish