• M.Nirenberg va P.Ledyer
  • O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat instituti




    Download 7,63 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet117/251
    Sana07.06.2024
    Hajmi7,63 Mb.
    #261339
    1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   251
    Bog'liq
    biologiya majmua

    M.Nirenberg va P.Ledyer
    esa qaysi t-RNK qanday aminokislotani tanib ribosomaga tashishini 
    kuzatdi va kuzatishlaridan xulosa chiqardi. 
    Olib borilgan tadqiqotlardan ma’lum bo’ladiki aminokislotalardan metionin, triptofan bittadan 
    triplet orqali polipeptid zanjiriga qo‘shiladi. Tirozin, sistein, fenilalanin, gistidin, glutlarnin, asparagin,
    lizin ikkitadan, izoleysin esa uchtadan triplet yordamida, prolin, treonin, alanin, glitsinlar to’rttadan,
    leysin, arginin, syerinlar olti xil tri pletlari ishtirokida polipeptid tarkibidan o‘rin oladilar.
    1981 yilga qadar Yyer yuzidagi barcha organizmlarga genetik kod bir xil degan fikr keng 
    tarqalgan edi. Lekin keyinchalik odam hujayrasidagi mitoxondriya DNK tripletlarining funksiyasi
    o‘rganilganda hujayra yadrosidagi genetik koddan farqli ravishda AUA tripleti izoleysin o‘rniga 
    mitoxondriya genetik kodida metioninni sintezlashi, UAG va UGA tripletlari 
    argininni emas, balki 
    oqsil sintezini tugallanganligini bildiruvchi 
    terminator
    kodon ekanligi isbotlandi.
    2-jadval 
    GENETIK KOD JADVALI 
    KODO
    NNIN

    BIRIN
    CHI 
    NUKL
    EOTID

    KODONNING IKKINCHI NUKLEOTIDI 
    KODO
    NNIN

    UCHI
    NCHI
    NUKL
    EOTID








    UUU (Fen) 
    UUS (Fen) 
    UUA (Ley) 
    UUG (Ley) 
    USU (Syer) 
    USS (Syer) 
    USA (Syer) 
    USG (Syer) 
    UAU (Tir) 
    UAS (Tir) 
    UAA 
    (Tyerm.) 
    UAG
    (Tyerm.) 
    UGU (Sis) 
    UGS (Sis) 
    UGA
    (Tyerm.) 
    UGG (Trp) 





    SUU (Ley) 
    SUS (Ley) 
    SUA (Ley) 
    SUG (Ley) 
    SSU (Pro) 
    SSS (Pro) 
    SSA (Pro) 
    SSG (Pro) 
    SAU (Gis) 
    SAS (Gis) 
    SAA (Glu) 
    SAG (Glu) 
    SGU (Arg) 
    SGS (Arg) 
    SGA (Arg) 
    SGG (Arg) 





    AUU (Ile) 
    AUS (Ile) 
    AUA (Ile) 
    AUG 
    [Met 
    (start)] 
    ASU (Tre) 
    ASS (Tre) 
    ASA (Tre) 
    ASG (Tre) 
    AAU (Asn) 
    AAG (Asn) 
    AAA (Liz) 
    AAG (Liz) 
    AGU (Syer) 
    AGS (Syer) 
    AGA (Arg) 
    AGG (Arg) 





    GUU (Val) 
    GUS (Val) 
    GUA (Val) 
    GUG (Val) 
    GSU (Ala) 
    GSS (Ala) 
    GSA (Ala) 
    GSG (Ala) 
    GAU (Asp) 
    GAS (Asp) 
    GAA (Glu) 
    GAG (Glu) 
    GGU (Gli) 
    GGS (Gli) 
    GGA (Gli) 
    GGG (Gli) 




    Jadvajdagi 64 ta tripletdan 61 tasi «ma’noli», ya’ni ma’lum aminokislotani 
    ifodalovchi triplet hisoblanadi. 20 ta aminokislotadan 18 tasi bittadan ortiq 2, 3, 4 
    va 6 kodon bilan kodlana oladi. Uchtasi UAA, UAG, UGA aminokislotalarni 
    kodlamaydi va ular 

    Download 7,63 Mb.
    1   ...   113   114   115   116   117   118   119   120   ...   251




    Download 7,63 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat instituti

    Download 7,63 Mb.
    Pdf ko'rish