Tabiiy sharoitda tarqalgan organizmlarda ham individual farqlar uchraganligi uchun tur xili va
turga mansub mavjudotlar o‘zaro aynan o'xshash bo'lmaydi. Shu sababli birorta hayvonning nobud
bo'lishi, ikkinchisining barhayot bo'lishi tasodifiy hodisa emas. Odatda,
mukammal himoya
vositalariga, masalan, yaxshi eshitish organiga, himoya rangi, dushmanlardan yashirinish instinktiga
ega bo'lgan organizmlar noqulay sharoitdan
saqlanib, nasl qoldiradi. Bunday vositalarga ega bo'lmagan
organizmlar esa nobud bo'ladi.
Hayvonlar va o'simliklar o'rtasidagi yashash uchun kurash individual rivojlanishning turli
bosqichlarida; o'simliklarda urug', o'simta va voyaga yetgan davrda,
hayvonlarda tuxum, lichinka va
voyaga yetgan organizm davrida ro'y beradi.
«Yashash uchun kurash» birinchidan, yirtqichlar o'rtasida g'animlarni egallash uchun bo'ladigan
ayovsiz kurash — hujum; ikkinchidan, organizmlarning abiotik sharoitga
qaramligi yoki stixiyaga
qarshi kurashi; uchinchidan, bir xil o'simliklaming o'sishi va rivojlanishi uchun ko'proq joy egallashga
oid passiv formadagi
hayot poygasi; to'rtinchidan, parazit organizmlarning o'z xo'jayiniga qaramligi;
beshinchidan, bir turga mansub organizmlar o'rtasidagi hayot poygasi; oltinchidan, har xil turlarga
mansub organizmlarning bir xil sharoitga bog'liqligi zaminida vujudga
keladigan passiv hayot
poygasidan iborat.
Darvin mulohazasiga ko'ra, organizmlarning tez urchishi yashash uchun kurash sababchisidir.
Lekin organizmlarning ko'p yoki oz nasl berishi turga kiruvchi organizmlar o'rtacha miqdorini
belgilashga asos bo'lolmaydi. Darvin uqtirishicha qondor 2 ta, tuyaqush 20 ta tuxum qo'yadi. Shunga
qaramay, o'z joyida qondor miqdor jihatdan ko'p qushdir. Bo'ron qushi atigi bitta tuxum qo'ysa ham, u
miqdor jihatdan yyer yuzidagi eng ko'p qushlar qatoriga kiradi.
Xulosa qilib aytganda, biror turga mansub organizmlaming soni
qoldirilgan nasl soniga emas,
balki u rivojlanadigan muhitning
