• Abu Rayhon Beruniy
  • A. Chezalpino
  • O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat instituti




    Download 7,63 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet8/251
    Sana07.06.2024
    Hajmi7,63 Mb.
    #261339
    1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   251
    Bog'liq
    biologiya majmua

    Demokrit
    atrof 
    muhitdagi narsa va hodisalar doimiy boʻlmasdan oʻzgarib turishi toʻgʻrisidagi matyerialistik gʻoyani 
    ilgari surgan. 
    Arastu
    birinchi boʻlib hayvonlarni sistemaga solib oʻrganishni taklif etgan bo’lsa, 
    K.
    Galen
    hayvonlar (maymun va choʻchqa)ning ichki tuzilishi asosida odamning ichki tuzilishini, qon 
    tomirlari va nervlar funksiyasini tasvirlab bergan birinchi fiziologekspyerimentator hisoblanadi 
    (oʻsha davrda odam jasadini yorib tekshirish taqiqlangan edi). 
    Oʻrta asrlarda Gʻarbiy Yevropa mamlakatlarida fanlar taraqqiyoti deyarli toʻxtab qolgan bir 
    davrda Oʻrta Osiyo hududidagi davlatlarda tabiiy fanlar jadal surʼatlar bilan rivojlana boshladi. Bu 
    davr fanlari tarixida 
    Muhammad Xorazmiy, Abu Nasr Forobiy, Abu Ali ibn Sino va Abu Rayhon 
    Beruniy
    kabi allomalar alohida oʻrin tutadi. 
    Abu Rayhon
     
    Beruniy
    tabiat 5 element: boʻshliq, havo, 


    olov, suv va tuprokdan yaratilgan deb eʼtirof etadi. U oʻzining "Hindiston" asarida tabiatni daraxtdagi 
    eng baquvvat va sogʻlom novdalarining oʻsishiga imkon beradigan bogʻbonga oʻxshatadi. Bu bilan u 
    tirik organizmlar oʻrtasida yashash uchun kurash borishi va tabiiy tanlanish sodir boʻlishini bashorat 
    kiladi. 
    Ibn Sino
    oʻz asarlarida oʻsimlik va hayvonlar hamda boshqa tabiiy jismlar, hodisalar va 
    ularning sabablari toʻgʻrisida yozib qoldirgan. 
    Uygʻonish davridagi geografik kashfiyotlar, oʻsimlik va hayvonot dunyosiga qiziqishning 
    kuchayishi bir qancha mamlakatlarda botanika va hayvonot bogʻlarining tashkil etilishiga olib keladi. 
    Bu davrda hayvonlar va oʻsimliklar toʻgʻrisida koʻplab asarlar paydo boʻladi. Ana shu davrda 
    italiyalik botanik 
    A. Chezalpino
    guli, urugʻi va mevasining tuzilishiga binoan oʻsimliklarni tasnif 
    qilishga urinib koʻrdi, uning asarlarida 
    metamorfoz

    tartib
    va 
    tur
    toʻgʻrisidagi ayrim tushunchalar ilk 
    bor uchraydi.
    XVI—XVII-asrlarda hayvonlar toʻgʻrisida bir qancha ensiklopedik asarlar paydo boʻladi. 
    Shveysariyalik olim 

    Download 7,63 Mb.
    1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   251




    Download 7,63 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat instituti

    Download 7,63 Mb.
    Pdf ko'rish