• Biologiya fanlari sistemasi.
  • O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat instituti




    Download 7,63 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet4/251
    Sana07.06.2024
    Hajmi7,63 Mb.
    #261339
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   251
    Bog'liq
    biologiya majmua

    J. B. Lamark
    va 
    G. R.
    Treviranus 
    taklif etishgan. Bu termin 
    T. Roze
    (1797) va 
    K. Burdax
    (1800) asarlarida ham 
    uchraydi. 
    Tirik tabiatdagi barcha jarayonlarni ilmiy nazariyalarga asoslangan holda organizm qismlari 
    va organizmdagi yaxlit uyg‘unlashgan faoliyat sir- asrorlarini va umuman tiriklikning kelib chiqish, 
    evolyutsiyasini, unga xos belgi va hususiyatlarini chuqur talqin etish, biologiyaning muhim 
    vazifalaridan biridir. 
    Biologiya fanlari sistemasi. 
    Biologiya bir necha fanlardan tarkib topgan. Tadqiqot 
    obʼyektiga binoan Biologiya 
    botanika
    (oʻsimliklarni oʻrganadigan fan), 
    zoologiya
    (hayvonlarni 
    oʻrganadigan fan), 
    odam anatomiyasi
    va 
    fiziologiyasi
    (odam organizmining tuzilishi va funksiyasini 
    oʻrganadigan fan), 
    mikrobiologiya
    (mikroorganizmlarni oʻrganadigan fan) va 
    gidrobiologiya
    (suvda 
    yashovchi organizmlar haqidagi fan)larga boʻlinadi. Bu fanlar oʻz navbatida birmuncha kichikroq 
    tarmoklarga ajratiladi. Shu bilan birga biologiya fanlarining bir-biri bilan va boshqa fanlar bilan 
    qoʻshilib ketishi tufayli bir qancha kompleks fanlar shakllangan (mas, 
    sitogenetika

    sitoembriologiya

    ekologik
    genetika

    ekologik fiziologiya
    ).
    Biologiya fanlarini tadqiqot metodlariga binoan ham alohida fanlarga ajratish mumkin. 
    Maye,
    organizmlarning tarqalishini 
    biogeografiya
    , toʻqima va hujayralar tarkibini 
    biokimyo
    , fizik jarayonlar 
    va metodlarni 
    biofizika
    oʻrganadi. Oʻz navbatida bu fanlarni ham tekshirish obʼyektlariga binoan 
    alohida fanlarga ajratish mumkin (mas, oʻsimliklar biokimyosi, hayvonlar biokimyosi). Biokimyoviy 
    va biofizik metodlar koʻpincha oʻzaro qoʻshilib yoki boshqa fanlar bilan birgalikda yangi fanlarni 
    hosil qiladi (mas, radiatsiyaviy biokimyo, radiobiologiya).


    Biologik tadqiqotlardan olingan natijalarni taxlil qilish va umumlashtirishda 
    biometriya
    , yaʼni 
    biologik matematika
    katta ahamiyatga ega. Tirik organizmlar tuzilishini oʻrganish darajasiga binoan 
    ham bir qancha fanlar shakllangan (mas, molekulyar biologiya, gistologiya, anatomiya, ekologiya va 
    boshqalar). Biologiyaning bevosita amaliyot bilan bogʻlangan masalalarini 
    parazitologiya

    gelmintologiya

    immunologiya

    bionika

    kosmik biologiya
    kabi fanlar oʻrganadi. Insonni biologik 
    evolyutsiya mahsuli va obʼyekti sifatida 
    antropologiya
    , ijtimoiy hayot mahsuli sifatida 
    sotsial 
    biologiya
    oʻrganadi. 

    Download 7,63 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   251




    Download 7,63 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat instituti

    Download 7,63 Mb.
    Pdf ko'rish