|
O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti
Pdf ko'rish
|
| bet | 237/652 | | Sana | 11.07.2024 | | Hajmi | 8,58 Mb. | | #267370 |
Bog'liq IQTISODIYOT NAZARIYASIMe’yordagi foyda – bu
iqtisodiy resurs sifatidagi tadbirkorlik qobiliyatini rag’batlantirib turish uchun
to’lanadigan haq hisoblanadi.
Agar biron-bir faoliyat turi me’yordagi foyda
keltirmasa, tadbirkor bu faoliyat turi bilan shug’ullanishdan to’xtaydi va o’zining
kuch-quvvatini boshqa faoliyatga sarflaydi.
Sarf-xarajatlarni ichki va tashqi xarajatlarga ajratish korxona iqtisodiy faoliyati
samaradorligini oshirish yo’llarini qiyosiy tahlil qilish imkonini beradi.
Ishlab chiqarish hajmining o’zgarishiga ta’sir qilish yoki qilmasligiga qarab
xarajatlar doimiy va o’zgaruvchi xarajatlarga bo’linadi (11.3-chizma).
Ishlab chiqarish hajmining o’zgarishiga (qisqarishi yoki ortishiga) ta’sir
qilmaydigan xarajatlar doimiy xarajatlar deyiladi.
Doimiy xarajatlar (DX) ishlab chiqarish hajmining o’sishiga bevosita ta’sir
etmaydi va ishlab chiqarishning har qanday, hatto nolinchi hajmida ham mavjud bo’ladi.
Bunga korxonaning to’lov majburiyatlari (qarzlar bo’yicha foiz va boshqalar),
soliqlarning ishlab chiqarish hajmiga bog’liq bo’lmagan turlari, amortizatsiya
ajratmalari, ijara haqi, qo’riqlash xizmatiga to’lov, uskunalarga xizmat ko’rsatish
sarflari, boshqaruv xodimlari maoshi va shu kabilar kiradi.
11.3-chizma
Ishlab chiqarish hajmining o’zgarishiga ta’siriga ko’ra xarajatlarning
turkumlanishi
UMUMIY XARAJATLAR
Doimiy xarajatlar
O’zgaruvchi xarajatlar
Korxona
to’lov majburiyatlari
Xomashyo
Soliqlar
Mat
еriallar
Amortizatsiya ajratmalari
Yonilg’i
Ijara haqi
Transport xizmati
Qo’riqlash xizmati xarajatlari
Ishchilar ish haqi va shu kabilar
uchun xarajatlar
Boshqaruv xodimlari maoshi va h.k.
|
| |
