• 3. Daromad hajmi o’sib borishi bilan o’rtacha stavkasi o’zgarishsiz qoluvchi soliqlar proportsional soliqlar deyiladi.
  • «Laffer egri chizig’i»
  •  Daromad hajmi o’sib borishi bilan o’rtacha stavkasi o’sib boruvchi soliqlar




    Download 8,58 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet429/652
    Sana11.07.2024
    Hajmi8,58 Mb.
    #267370
    1   ...   425   426   427   428   429   430   431   432   ...   652
    Bog'liq
    IQTISODIYOT NAZARIYASI

     
    1. Daromad hajmi o’sib borishi bilan o’rtacha stavkasi o’sib boruvchi soliqlar 
    progressiv soliqlar deyiladi. 
    2. Daromad hajmi o’sib borishi bilan o’rtacha stavkasi pasayib boruvchi soliqlar 
    regressiv soliqlar deyiladi. 
    3. Daromad hajmi o’sib borishi bilan o’rtacha stavkasi o’zgarishsiz qoluvchi 
    soliqlar proportsional soliqlar deyiladi. 
    Soliqlar amal qilish doirasi (markaziy va mahalliy soliqlar), mahsulot tannarxiga 
    qo’shilish usuli (to’g’ri va egri soliqlar) va iqtisodiy mazmuniga qarab ham 
    turkumlanadi.
    Soliqlarni pasaytirish iqtisodiy yuksalish va davlat daromadlarining o’sishiga olib 
    kelishini birinchi bo’lib amerikalik iqtisodchi A.Laffer asosladi. A.Lafferning 
    mulohazalariga ko’ra, korporatsiyalar daromadiga soliqlar stavkasini haddan tashqari 
    oshirish ularning kapital qo’yilmalariga bo’lgan rag’batini susaytiradi, fan-texnika 
    taraqqiyotini to’xtatadi, iqtisodiy o’sishni sekinlashtiradi va bular oxiri oqibatda, 
    davlat budjeti tushumlariga salbiy ta’sir ko’rsatadi. 
    Davlat budjetining daromadlari va soliq stavkasi o’sishi o’rtasidagi bog’liqlikning 
    grafikda tasvirlanishi 
    «Laffer egri chizig’i»
    nomini oldi (21.2-chizma). Grafik tik 
    o’qida soliq stavkasi (R), yotiq o’qida – davlat budjetiga tushumlar (V) aks etgan. 
    Soliq stavkasining optimal miqdori (R
    1
    ) davlat budjetiga eng yuqori tushum (V
    1
    ) ni


    416 
    ta’minlaydi. Soliqlar yanada oshirilganda ishlashga va tadbirkorlikka qiziqish
    susayadi, 100 foizli soliq olishda davlat daromadi nolga teng bo’ladi, chunki hech kim 
    tekinga ishlashni xohlamaydi. Boshqacha aytganda, uzoq muddatli istiqbolda haddan 
    tashqari yuqori o’rnatilagan soliqlarni pasaytirish jamg’armalar, investitsiyalar, 
    bandlikning ortishi orqali soliq undiriladigan yalpi daromad hajmining o’sishini 
    ta’minlaydi. Natijada soliq tushumlari summasi ko’payadi, davlat daromadlari hajmi 
    o’sadi, taqchillik kamayadi va inflyatsiyaning susayishi ro’y beradi. Lekin o’z-o’zidan 
    tushunarliki, Laffer samarasi faqat erkin bozor mexanizmi me’yorida amal qilgan 
    holdagina namoyon bo’ladi. 

    Download 8,58 Mb.
    1   ...   425   426   427   428   429   430   431   432   ...   652




    Download 8,58 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     Daromad hajmi o’sib borishi bilan o’rtacha stavkasi o’sib boruvchi soliqlar

    Download 8,58 Mb.
    Pdf ko'rish