jahon xo’jaligi – bu xalqaro mehnat taqsimoti, savdo, ishlab

Download 8,58 Mb. Pdf ko'rish
bet	486/652
Sana	11.07.2024
Hajmi	8,58 Mb.
	#267370

1 ... 482 483 484 485 486 487 488 489 ... 652

Bog'liq
IQTISODIYOT NAZARIYASI

jahon xo’jaligi – bu xalqaro mehnat taqsimoti, savdo, ishlab
chiqarish, moliyaviy, ilmiy-texnikaviy va boshqa iqtisodiy aloqalari kuchaygan
turli mamlakatlar xo’jaliklari umumiy tizimidir.
Jahon xo’jaligi
sub’ektlari
bo’lib quyidagilar hisoblanadi:
- o’z ichiga milliy iqtisodiyot majmuini oluvchi turli mamlakatlar;
- transmilliy korporatsiyalar;
- xalqaro tashkilot va institutlar;
- milliy iqtisodiyot chegarasidan chiqqan, xo’jalik barcha sohalari tarkibidagi
firmalar.
Jahon xo’jaligi milliy xo’jalikdan yagona jahon bozorining mavjudligi bilan
farqlanadi. Jahon bozorining amal qilishiga rivojlangan mamlakatlarning iqtisodiy
siyosati ahamiyatli ta’sir ko’rsatadi. Jahon bozorining o’ziga xos xususiyati bo’lib
jahon narxlari va xalqaro raqobat tizimining amal qilishi hisoblanadi. Aynan xalqaro
raqobatning mavjudligi turli darajadagi milliy qiymatlarni yagona baynalminal
qiymatga keltiradi. Jahon narxi jahon bozoriga ne’matlarning asosiy hajmini yetkazib
beruvchi mamlakatlardagi shart-sharoitlar orqali aniqlanadi. Mamlakatlar o’rtasida
sotish bozorlarini egallash uchun keskin raqobat kurashi olib boriladi.
Jahon xo’jaligida har bir o’zgarishlar (jahon bozoridagi narxlar harakati va
alohida mamlakatning eksport imkoniyatidan tortib dunyo iqtisodiyotidagi tarkibiy
siljishlar va xalqaro monopoliyalar faoliyatigacha) dunyodagi barcha mamlakatlar
manfaatini o’ziga tortadi. Mamlakatning savdo, ishlab chiqarish, valyuta-moliya
sohalaridagi jahon tamoyillariga bog’liqlik ob’ektiv reallik hisoblanadi. Hozirgi
126
Qaralsin: Borisov ye.F. Ekonomichеskaya tеoriya: uchеb. – 2-е izd., pеrеrab. i dop. – M.: TK Vеlbi, Izd-vo Prospеkt,
2005, s.497-499.
127
Qaralsin: Ekonomika: Uchеbnik, 3-е izd., pеrеrab. i dop. / Pod rеd. d-ra ekon. nauk, prof. A.S.Bulatova. – M.:
Ekonomist, 2005, s.691.

479
davrda har qanday mamlakatni uning iqtisodiyoti qanday rivojlangan bo’lishidan
qat’iy nazar, jahon xo’jaligi aloqalariga jalb qilmasdan to’laqonli iqtisodiy
rivojlanishini ta’minlash mumkin emas.
Dunyo bir-biridan maqsadlari, amal qilish mexanizmi bilan farqlanuvchi turli xil
ijtimoiy-iqtisodiy tuzumlar, xalqaro guruhlarga bo’lingan. Jahon hamjamiyati
mamlakatlarini turkumlash har xil mezonlar asosida amalga oshiriladi.
Turli mamlakatlarning

Download 8,58 Mb.

1 ... 482 483 484 485 486 487 488 489 ... 652

Download 8,58 Mb.

Pdf ko'rish