Moddiy ehtiyojlar – bu moddiy ko’rinishdagi ne’matlar vositasida
qondiriluvchi zaruratdir.
Bular iste’mol uchun zarur bo’lgan ko’plab hayotiy
predmetlarni (ishlab chiqarish va transport vositalari,
oziq-ovqat, kiyim-kechak, turar-
joy va h.k.) va zeb-ziynat buyumlarini (taqinchoq, atir-upa, turli bezaklar va h.k.) o’z
ichiga oladi.
Ma’naviy ehtiyojlar – bu insonning shaxs sifatida kamol topishi,
dunyoqarashi va ma’naviyatining shakllanishi uchun taqozo etiladigan
nomoddiy ne’mat va xizmatlarga bo’lgan zaruratdir.
Ular kishilarning bilim va
dam olish, madaniy saviyasini oshirish, malaka-mahoratga ega bo’lish, turli ma’naviy
yo’nalishdagi xizmatlardan bahramand bo’lish kabi ehtiyojlardan iborat bo’ladi.
Ehtiyojlarni iste’mol qilish tavsifiga ko’ra shaxsiy va ishlab chiqarish
ehtiyojlariga ajratish mumkin.
Shaxsiy ehtiyojlar – kishilarning pirovard iste’moli uchun mo’ljallangan
mahsulot va xizmatlarga bo’lgan zarurat.
Masalan, oziq-ovqat, kiyim-kechak, uy-
ro’zg’or buyumlari, shaxsga ko’rsatiladigan turli xizmatlar shaxsiy ehtiyojlarni
namoyon etadi.
Ishlab chiqarish ehtiyojlari – mahsulot ishlab chiqarish yoki xizmat
ko’rsatishni amalga oshirish maqsadida ishlatiluvchi turli iqtisodiy resurslarga
bo’lgan zarurat.
Ishlab chiqarish ehtiyojlariga xomashyo (neft, paxta va h.k.),
materiallar (po’lat, yog’och, tola va h.k.), asbob-uskunalar, ish mashinalari (yuk
mashinasi, ekskavator, buldozer va h.k.), ishchi kuchi va boshqalarni kiritish
mumkin.
Shuningdek ehtiyojlarni yakka tarzda va
birgalikda qondiriluvchi ehtiyojlar;
birlamchi va ikkilamchi ehtiyojlar; yakka, guruhiy, hududiy, umumjamiyat ehtiyojlari
kabi turlarga ajratish mumkin.
Insonning shaxsiy manfaati, qiziqishlari va turmush tarziga moslab
|
