6
xos va betakror ta’riflarini berishmoqda. Ulardan ba’zi birlarini keltirib
o‘tamiz.
F.Kotler va G.Armstrong "marketing" tushunchasini kompaniyalar
va shaxslar o‘zlarining ehtiyojlarini qondirish uchun yaratilgan qiymatni
ayirboshlaydigan ijtimoiy jarayon sifatida ta’riflaydi. Kompaniyalar
iste'molchilar uchun qiymat yaratadi (mahsulot yoki xizmat ko‘rinishida)
va ular evaziga qiymat (foyda) olish uchun iste’molchilar bilan mustahkam
aloqalarni rivojlantiradi (2010 yil)
2
.
F.Kotlerga ko‘ra marketingning ta'rifi ayirboshlash jarayoniga
asoslanadi, yakuniy iste’molchi uchun mahsulot "qiymati" muhimligiga
e’tibor qaratiladi.
Chartered Marketing Instituti (CIM) tomonidan berilgan ta’rifga
ko‘ra marketing - foyda olish uchun iste'molchilar ehtiyojlarini aniqlash,
prognozlash va qondirishni boshqarish jarayonidir (2012 yil).
Marketingning ushbu ta'rifida marketing nafaqat "iste'molchi nimani
xohlashini aniqlash" jarayonini o‘z ichiga oladi. Balki "qoniqish" kabi
qisqa muddatli jarayonlarga ham taalluqli ekanligi, shuningdek,
"prognozlash, boshqacha aytganda, kelajakdagi ehtiyojlarni oldindan
ko‘rish" orqali har qanday kompaniya foyda olishi ifodalangan.
Amerika Marketing Assotsiatsiyasining (American Marketing
Association) ta’rifiga ko‘ra marketing - bu yakuniy iste'molchilar uchun
qiymatdorligi bo‘lgan kompaniya takliflarini yaratish, tarqatish va
ayirboshlash faoliyati hamda jarayonlar to‘plamidir.
Amerika marketing assotsiatsiyasining ushbu ta'rifi iste'molchi uchun
qimmatdorlik yaratishga qaratilgan.
Marketing - bu kompaniya mahsuloti qiymatini oshiradigan, xaridor
va sotuvchi o‘rtasida foydali almashinuvga olib keladigan jarayondir.
Mazkur ta’rif zamonaviy marketing nazariyasiga xos bo‘lib,
mazmuniga ko‘ra qulay ayirboshlash natijasida xaridor mavjud ehtiyojini
qondiradi, sotuvchi esa o‘z daromadini maksimal darajada oshiradi.
Marketingning boshqa muhim zamonaviy ta’riflari quyidagi 1.1-jadvalda
keltirilgan.
