• Maxsuslashtirilgan
    		•

    ) Birlamchi axborot manbai sifatida




    Download 2,17 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet44/212
    Sana17.05.2024
    Hajmi2,17 Mb.
    #239950
    1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   212
    Bog'liq
    Marketing asoslari Darslik D H Xolmamatov S K Boyjigitov Samarqand

    1) Birlamchi axborot manbai sifatida: 
    ommaviy so’rovlar; 
    maxsuslashtirilgan so’rovlar.
    Ommaviy
    so’rovda axborotning asosiy manbai bo’lib aholining keng 
    qatlami, turli toyifalari fikrlari, javoblari hisoblanadi. Ommaviy so’rovda 
    qatnashganlarni respondent deb nomlash qabul qilingan (lotincha 
    respondeo-javob berish). 
    Maxsuslashtirilgan
    so’rovlarda axborotning bosh manbai bo’lib 
    kasbiy faoliyati, mutaxassislik tajribasi bo’lgan shaxslardan to’plangan 
    axborot hisoblanadi. Maxsuslashtirilgan so’rovlarning yana bir nomlanishi 
    – ekspertli so’rovlardir.
    2)
    So’rovni tashkil etish soniga qarab: 
    bir martalik so’rovlar;
    takroriy so’rovlar.
    3)
     
    Qamrab olish darajasi bo’yicha so’rovlar: 
    yoppasiga so’rov;
    tanlama so’rov (mijozlarni tanlab so’rov o’tkazishga). Tanlanma 
    so’rov ko’pincha fokus-guruh usuli ham deb ataladi. 
    Marketing amaliyotida so’rovning ikki shaklidan foydalaniladi: 
    anketa 
    orqali so’rov va 
    intervyu
    orqali mijoz fikrini bilish.
    Anketa olish orqali usulida so’raladigan mijoz yozma ravishda 
    anketani oluvchining oldida savollarga javob qaytaradi yoki ishtirokisiz. 
    O’tkazilish shakliga qarab u individual yoki guruhlarda so’rov olishga 
    bo’linadi. Guruhlarda so’rov o’tkazish qisqa muddat ichida ko’p sonli 
    mijozlar orasida so’rov o’tkazish imkoniyatini beradi. Anketa orqali so’rov 
    shu bilan birga to’g’ridan-to’g’ri (muloqot) va sirtqiga bo’linadi. 
    Kuzatish
    analitik usul hisoblanadi. Uning yordamida odamlarning 
    xulqatvorini va atrof-muhitni, odatda, haqiqiy holatlarda o’rganish va qayd 
    etish mumkin. Bunda odamlarni so’roqqa tutmaydilar, ularning hamkorligi 
    shart emas. Masalan, do’konda biror bir tovarning sotib olinishi miqdori 
    yoki xaridorlar oqimining harakati kuzatiladi. Iste’molchilarda ma’lum 
    tovarlarning mavjudligini yozib olish qo’llaniladi. Iste’molchilarning, 
    masalan, reklamaga, yangi o’ramga, emosional ta’sirga reaksiyasini 
    aniqlash uchun kuzatishning texnik vositalari (kamerako’z, tahistoskop va 
    b.) qo’llanilishi mumkin. Bunda hodisalar sabablarni tushuntirmasdan 
    faqatgina qayd etiladi. Vizual kuzatishlarning natijalari, odatda, tadqiqot 
    boshliqlari tomonidan tuzilgan, olingan axborotni bir butunga keltirish, 
    shuningdek, unga avtomatlashgan ishlov berish imkonini ta’minlaydigan 

    68 
    maxsus anketalarda qayd etiladi. Biroq bu usulning imkoniyatlari juda 
    cheklangan. Uning yordamida do’kon, restoran yoki kinoteatrlarga tashrif 
    buyuruvchilarning yosh jinsiy tarkibini, shuningdek, xaridlarning taxminiy 
    chastotasi va assortimentini baholash mumkin. 
    Sinov
    — oldindan «holatni yaratish» asosida olingan natijalarni 
    o’lchash bilan biror jarayonni amalga oshirishdir. Asosan sababnatijaviy 
    aloqalarni o’rganishda ishlatiladi. Masalan, tovarlarni har xil o’ramlarda 
    taklif etishga xaridorlarning reaksiyasini o’lchash, modifikasiyalangan 
    tovarning an’anaviy tovarlarga nisbatan sotilish miqdorini baholash va 
    hokazo Sinov yordamida, odatda, bir martalik tavsifdagi aniq voqyealar 
    tadqiq qilinadi va shuningdek, olingan ma’lumotlarni hamma vaqt ham 
    umumlashtirib bo’lmaydi. Sinovning kamchiliklari yuqori xarajatlar, 
    subyektiv tanlangan sharoitlar, shuningdek, marketing rejasining hamma 
    parametrlari va unga ta’sir etadigan hamma omillarni hisobga olish va 
    nazorat qilish imkonining yo’qligidan iboratdir. 

    Download 2,17 Mb.
    1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   212




    Download 2,17 Mb.
    Pdf ko'rish