Tovarning har xil hayotiy davri fazasida marketing taktikasi

126 
bo’ladi 
texnik 
harakatlar 
Sotish 
Tovar 
tarqatish 
chegaralan-
gan bo’ladi 
Sotishni tez 
kengaytirish, 
yangi 
segmentlarni 
topish 
Intensiv sotish 
Tovarni 
tanlab 
tarqatish 
Tovarni 
bozorga 
siljitish 
Ancha 
harakat talab 
etiladi 
Mumkin qadar 
maksimal 
harakat 
Foydaga mos 
ravishda 
harakatning 
kuchsizlanishi 
Tovarni 
bozordan 
chiqarish 
Servis 
Nazorat 
Nazorat, 
mumkin qadar 
markazlashti-
rilmagan 
nazorat 
Servis markazi 
tomoni-dan 
olib boiladigan 
nazorat 
Sotish 
imkoniyatlar 
yaratish 
Bu jadval ma’lumotlarini umumlashtirib shunday xulosaga kelish 
mumkinki, firma yoki korxona tovarning har xil hayotiy davri bosqichida 
ma’lum bir maqsadni ko‘zlagan holda marketing taktikasining u yoki bu 
shaklidan foydalanadi. 
 
9.2. Yangi tovar tushunchasi. Yangi tovarlarni baholash uslublari 
Korxonaning 
raqobatchilari, 
texnologiya 
jarayonlari 
va 
iste’molchilarning didida bo‘ladigan o‘zgarishlar faqat mavjud tovarlar 
bilangina faoliyat yuritish yetarli emasligidan dalolatdir. Iste’molchilar 
yangi va takomillashgan mahsulotlarni xohlaydilar va kutadilar. O‘z 
navbatida raqobatchilar ham haridorlarni shunday yangi tovarlar bilan 
ta’minlashga jon-jahdi bilan harakat qiladilar. Shu sababli ham, har qanday 
firma yoki korxonaning yangi tovarlar yaratish bo‘yicha o‘z dasturi 
bo‘lmog‘i kerak. Korxona yangilikni ikki xil usul bilan qo‘lga kiritishi 
mumkin. Birinchidan, yangi korxonani butunlay yoki begona korxonaning 
tovarini ishlab chiqarishga ruxsat beradigan patent va litsenziyalarni, nou-
xaularni sotib olish yo‘li bilan. Ikkinchidan, o‘z korxonasida tadqiqot va 
ishlab chiqarish bo‘limlarini tashkil etib, shular orqali ishlab chiqarishni 
amalga oshirish yo‘li bilan. 
Yangi tovar – mahsulot, g‘oya va xizmatlarning ma’lum bir potensial 
iste’molchilar tomonidan «yangi» deb qabul qilinishidir. Mahsulot 
yangiligining bir necha bosqichlarini ko‘rsatish mumkin (9.2-rasm). 

127 
Yangi tovar ishlab chiqarish – original tovar yaratish, tovarning 
xususiyatini yaxshilash va uni modernizatsiya qilish, korxonanig o‘z 
ilmiy-tadqiqot va loyihalash bo‘linmalarini tashkil etib, ular orqali 
tovarning yangi markasini ishlab chiqarishdan iboratdir. Yangi tovar ishlab 
chiqarish jarayoni quyidagi sakkiz bosqichni o‘z ichiga oladi: g‘oyani 
izlash, g‘oyani tanlash, yangi tovar konsepsiyasini ishlab chiqish va uni 
tekshirish, marketing strategiyasini ishlab chiqish, biznes tahlili, tovarni 
ishlab chiqarish, tovarni bozorga chiqarish va tijorat uchun ishlab 
chiqarish. 
G‘oyani izlash. Yangi tovarni ishlab chiqarish g‘oyani izlashdan 
boshlanadi. G‘oyani izlash sistematik ravishda olib borilishi kerak. Yangi 
g‘oyani izlash asosan korxonaning ichki manbalari (yangi texnika bo‘limi, 
tadqiqot 
laboratoriyasi, 
marketing 
bo‘limi), 
iste’molchilarning, 
raqobatchilarning, ishlab chiqaruvchilarning, distribyutorlarning xohish-
istaklarini o‘rganish, ommaviy axborot vositalari ma’lumotlari asosida, 
g‘oyalarni generatsiya qilishning maxsus uslublaridan foydalanib olib 
boriladi. 

Download 2,17 Mb.