140
N
2
1
Elastik talab
N
1
1
0
T
2
1
T
1
1
10.2 a va b - rasmlar. Narx qayishqoqligi.
Bu keltirilgan 10.2
a
, 10.2.
b
rasmlar ma’lumotlaridan ko’rinib
turibdiki, talab va narx o’rtasida teskari proporsional bog’liqlik mavjud,
ya’ni narx qancha yuqori bo’lsa, talab shuncha past bo’ladi va aksincha
narx qanchalik past bo’lsa, talab shuncha yuqori bo’ladi.
Keltirilgan 10.2
a
-rasmda ko’rsatilganidek, narxni N
1
dan N
2
ga
ko’tarsak, u holda talab T
1
dan T
2
ga o’zgaradi. Bunda narxning o’zgarishi
talabning ko’p darajada pasayishini vujudga keltirmaydi. Shu sababli
bunday talabni noelastik talab deb yuritiladi. Aksincha, 10.2
b-
rasm
ma’lumotlarida ko’rsatilganidek narxning N
1
1
dan N
2
1
ga ko’tarilishi,
talabning T
1
1
dan T
2
1
ga pasayishini keltirib chiqaradi
18
.
Bunda narxning o’sha darajadagi o’zgarishi talabning keskin
pasayishini keltirib chiqarganligi uchun talab elastik hisoblanadi. Shunday
qilib, talabning narx elastikligi narx o’zgarishiga xaridorning sezgirligini
tovarlar hajmi nuqtai nazaridan aniqlaydi. Talabning narxga bog’liq
holdagi elastikligi – bu tovarning narxi bir foiz o’zgarishi natijasida
ularning sotish hajmi o’zgarishining foizlarda ifodalanishidir va u
quyidagicha aniqlanadi :
18
Голубков Е.П. Основы маркетинга. Учебник. М.: Издательство «Финпресс», 1999. – 656 с.
