1.Terpenoidlar ta’rifi va tasnifi qanday?
2.Efir moylarini olish va fizik xossalari qanday?
3.Efir moylarini taxlil qilish usullari qanday?
4.Santonin olish texnologiyasida qanday apparatlardan foydalaniladi?.
5.Tauremizin olish texnologiyasida qanday apparatlardan foydalaniladi?.
27-ma’ruza
Mavzu: Tarkibida xromonlar sao‘lagan dorivor o‘simliklar.
Ularning kimyoviy tuzilishi va texnologiyasi. Xossalari, tasnifi.
Reja: 1.Xromonlar kimyoviy tuzilishi va xususiyatlari.
2.Kellin olish texnologiyasi va uning tibbiyotda
ishlatilishi.
Benzopiran bu 1,2 va 1,4 benzopiran bu benzol bilan va
xalqkalaridan iborat kondensirlangan kislorod saqlovchi geterotsiklik birikmalardir.
-pironning ikkinchi, -pironning to‘rtinchi xolatidagi uglerod atomlari keto guruxiga almashilgan xollari va pironlar deb ataladi. Ularning benzol bilan kondensirlangan unumlari kumarin va xromon geterotsiklik xalqalarini tashkil qiladi
Kumarinlar to‘rtinchi xolatida gidroksil guruxi bor xosilasi 4-oksikumarin bir qancha dori moddalari molekula tuzilishini asosini tashkil qiladi.
Masalan: uning sintez yo‘li bilan olingan xosilalaridan tibbiyotda antikoagulyant (qon ivishiga qarshi) modda sifatida mediokumarin, fenilxroman, listrofarin preparatlari keng qo‘llaniladi. 1,2 va 1,4 benzopiranlarning gidrolizlangan xosilalari ya’ni xroman va 2-fenilxroman (flavon) tabiiy dori moddalaridan tokoferol va flavanoidlar (rutin, kversetin va boshqa R-gurux vitaminlar) tarkibining asosini tashkil etadi.
Xroman qatori dori moddalari
Xroman qatori preparatlari-tibbiyotda juda keng tarqalgan va ishlatiladigan tokoferollar yoki E-gurux vitaminlaridan tashkil qiladi.
1922 yilda ingliz olimi Evane olib borgan tajribasi natijasida kalamushlarning xomiladorlik davrini normal o‘tishi va naslning tuzilishi uchun ularning ozuqa ratsionida mayda eriydigan va muxim axamiyatga ega qandaydir diet omil bo‘lishi kerakligini aniqladi. Bu noma’lum moddaga vitamin E deb nom berildi.
1936 yilda Evane va boshqa olimlar bug‘doy kurtagi va paxta moyidan xayvonlarda naslsizlikni davolashda qo‘llaniladigan ekologik faol modda ajratib olishdi. Keyinchalik unga tokoferol deb nom berildi. Tokoferol so‘zi grekcha tokos-nasl va lotincha phyko-keltirish so‘zlaridan tashkil topgan bo‘lib nasl qoldirishni taminlash demakdir. Vitamin E yoki “urchitish vitamini” ko‘pchilik
| 