• On + P = R + V +Ok
  • R= On + P - V -Ok
  •  Iqtisodiy tizimlarni tahlil qilishda balans usulidan foydalanish




    Download 2,88 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet67/105
    Sana21.12.2023
    Hajmi2,88 Mb.
    #126082
    1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   105
    Bog'liq
    Ekonometrika Kaf 15.Iqtisodiy sistemologiya 10ta

    8.6. Iqtisodiy tizimlarni tahlil qilishda balans usulidan foydalanish 
     Balans usuli asosan o‗zaro bog‗langan va tenglashtirilgan hamda jami o‗zaro 
    teng bo‗lgan ikki guruh iqtisodiy ko‗rsatkichlarining proporsiyalarini aks еttirishga 
    xizmat qiladi. Bu usul buxgalteriya hisobi va rejalashtirish amaliyotida keng 
    tarqalgan bo‗lib, marketing faoliyatini iqtisodiy tahlil qilishda ham ma‘lum rol‘ 
    o‗ynaydi.
    Balans 
    usuli 
    korxonani 
    mehnat 
    va 
    moliyaviy 
    resurslar 
    bilan 
    ta‘minlanganligini, xom-ashyo, yoqilg‗i, materiallar, asosiy vositalar bilan 
    ta‘minlanganligini tahlil qilishda, shuningdek ulardan foydalanish zichligini tahlil 
    qilishda foydalaniladi.
    Balans usuli deterministik addetiv omilli modellarni tuzishda ham qo‗llanishi 
    mumkin. Masalan tovar balansini olsak, undagi ko‗rsatkichlarni o‗zaro 
    bog‗lanishidan foydalanib uning ayrim ko‗rsatkichini aniqlash va uning o‗zgarishiga 
    boshqalarini ta‘sirini aniqlash mumkin. Agar tovar balansini qo‗yidagi ko‗rinishda 
    ifodalasak: 
    On + P = R + V +Ok 
      bu yerda,
     On - davr boshiga tovarlar qoldig‗i; 
    P - keltirilgan tovarlar; 
    R - sotilgan tovarlar; 


    105 
    V - tovar xarajatlarining boshqa manbalari (sotishdan tashqari); 
    Ok- davr oxiriga tovarlar qoldig‗i.
    Tovar balansi еlementlarini o‗zaro bog‗lanishlaridan foydalanib uning ayrim 
    еlementi (o‗rganilayotgan yoki natijaviy deb qaralayotgan ko‗rsatkich) ni aniqlash 
    mumkin. Masalan ushbu ko‗rsatkichlardan birontasi, aytaylik sotilgan tovarlar hajmi 
    noma‘lum bo‗lsa, u holda tovar balansi еlementlarini o‗zaro bog‗lanishidan 
    foydalanib, uning hajmini hisoblash mumkin: 
    R= On + P - V -Ok 
      O‗rganilayotgan ko‗rsatkich (bizni misolimizda sotilgan tovarlar hajmi)ni 
    o‗zgarishiga boshqa omillar o‗zgarishini ta‘sirini, ularni o‗zaro bog‗lanishidan 
    foydalanib hisoblash mumkin: 


    Download 2,88 Mb.
    1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   105




    Download 2,88 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     Iqtisodiy tizimlarni tahlil qilishda balans usulidan foydalanish

    Download 2,88 Mb.
    Pdf ko'rish