Mayizbop uzum navlari hosilini terish

20 
Avvalo quritishdan oldin hosil hajmini aniqlash lozim; yig’im terim 
boshlanguncha qabul pukitlari jihozlanishi ta’mirlanishi tarozi xonalarni tartibga 
solish va asosiy idishlarni terim maydoniga olib chiqish lozim. Bundan tashqari 
ishchi kuchi yetadigan bo’lishi lozim. Bularning hammasi xo’jalikda oldindan 
tuzilgag terim rejasida aks ettirilgan bo’lishi shart. Qolgan kichik rejalar texnologi 
kartaga va quritilgan hosil haqidagi ma’lumotlarga tayangan holda tuziladi so’ngra 
brigada va boshqa bo’limlarda bajariladigan vazifalar taqsimlanadi. Kishmish va 
mayizbop uzum navlarini iste’molbop bo’lib yetilganda, meva tarkibidagi qand 
miqdori 18-26% darajaga yetganda amalga oshiriladi. Uzumni hosilini terish uchun 
teruvchilar guruhini jalb qilish maqsadga muofiqdir. Keyinchalik bu guruhlar 7-8 
tani tashkil etadilar, har bir terimchilar juftligi bir qatordan biriktiriladi. Uzum 
boshini tupidan uzib olishda faqat bandidan qirqish va keyingi populyasilarini 
faqat bandidan ushlagan holda amalga oshirish lozim. Sifati bo’yicha saralangan 
uzumlarni aylanma yoki standart qutilarga joylanadi. Qayta ishlash sanoati 
talablariga javob bermaydigan uzum g’ujumini alohida idishlarga joylanadi. 
Ezilgan pishmagan yashil, kasallangan meva donalari chiqarib tashlanadi. 
Terimbop bo’lib yetilgan uzum mevalari maksimal qand miqdoriga ega bo’lib, 
po’sti oson yoriladi, eti esa yumshoq quritilganda navga xos bo’lgan shakl 
egallaydi (S.Yu.Djeneyev, K.V.Smirnov, 1992). 
Uzumning yetilish davrini boshqacha usul bilan aniqlash mumkin, buning 
uchun tokzorlarning har bir yeridan uzum shingillari olinadi va namuna uchun 
meva donalaridan tanlanadi. Meva donalarini meva bandi bilan lezviya bilan qoq 
markazidan ikkiga bo’linadi va bo’lingan meva donachalarini yodning kuchsiz 
eritmasi bilan ishlov beriladi va mikroskop ostida ko’riladi. Agar kesilgan 
joylardan kraxmal donachalari siyrak joylashgan bo’lsa undan uzum pishib 
yetilgan, agar donachalari miqdori ko’p bo’lsa meva pishib o’tib ketgan bo’ladi 
(K.V.Smirnov, 1992). 
S.Yu.Djeneyev (1991) tavsiyalariga ko’ra, kishmish va mayiz nav uzumlari 
terishni oldindan tuzib qo’yilgan reja asosida har bir nav uchun belgilangan terish 

21 
muddati bo’ladi (optimal 10-12 kun ), shunga muofiq shuncha ish uchun va kunlik 
terilgan maxchulotni joylashtirish maydonini va terish me’yorlari belgilanadi. 
Mualliflarni fikricha yuqori malakali ishchilarni tuzilgan terimchilar 
guruhini uzum terishini amalga oshirishi maqsadga muofiq ekan va quyidagi 
talblarni bajarish lozim. 
1. Quritish uchun mo’ljallangan uzumni faqat quruq ob-havo sharoitida, 
ertalabgi shudring mevalar ustida quritilgandan so’ng terish;
2. Yomg’irdan so’ng uzum terishni amalga oshirmaslik lozim.
S.Yu.Djeneyev (1991) ta’kidlashicha quritish uchun mo’ljallangan uzumni 
terish davrini o’zidayoq saralab ham joylashni tashkil etadi. Uning natijasidan 
standart mevalar chiqishi 25-28 % ga ortadi. 
M.G.Magamedov (1992) uzumning terish va tashishdan teznologik 
sxemalarni tavsiya etadi. Shunga ko’ra konteyener va padnislardan foydalaniladi, 
shu bilan birga turli rusumdagi transportlardan foydalaniladi. 
A.V.Nasvin (1961) fikriga ko’ra, uzumning quritish va saqlashga qo’yish 
ishlari ko’p mexnat talab qilib, bu davrda mahsulot urinishi kuzatiladi mualliflar bu 
borada kassetali konteynerlardan va yuklash mexanizmlardan foydalanishni tavsiya 
etadi.

Download 1,07 Mb.