112
birt necha marta ortadi. Bunday aralashmali yarimo‘tkazgichlarni o‘tkazuvchanlik xususiyati
bo‘yicha ikki guruxga ajratish mumkin:
- elektronli o‘tkazuvchanlikga ega bo‘lgan yarimo‘tkazgichlar;
- teshikli o‘tkazuvchanlikga ega bo‘lgan yarimo‘tkazgichlar.
Elektronli o‘tkazuvchanlikga ega bo‘lgan yarimo‘tkazgichlar
Deylik, atomlarida to‘rtta valent elektroni mavjud bo‘lgan yarimo‘tkazgich kristalida bitta
atomni tarkibida beshta valent elektroni bo‘lgan atom bilan almashtiraylik. Besh valentli atom
o‘zining to‘rtta elektroni bilan yarimo‘tkazgichning qo‘shni atomini to‘rtta elektroni bilan kovalent
bog‘ xosil qiladi, beshinchi valent elektroni esa “ortiqcha” – ya’ni erkin xolatda qoladi. Va
kristallda bunday atomlar qancha ko‘p bo‘lsa, erkin elektronlar shuncha ko‘p bo‘ladi, demak,
bunday yarimo‘tkazgich o‘zini xossalari bo‘yicha metallga yaqinlashadi, va undan elektr tok o‘tishi
uchun unda atomlar orasidagi bog‘lanishlar albatta buzilishi zarur.
Bunday xususiyatlarga ega bo‘lgan yarimo‘tkazgichlarni «n»-tipidagi o‘tkazuvchanlikga ega
bo‘lgan yarimo‘tkazgich, yoki n- tipidagi yarimo‘tkazgich deb ataladi. Bunda n lotin harfi yunoncha
«negative» so‘zidan olingan bo‘lib “manfiy” degan ma’noni bildiradi. Bundan kelib chiqadiki, n-
tipidagi yarimo‘tkazgichda asosiy zaryad tashuvchilar bo‘lib - elektronlar, asosiy bo‘lmagan zaryad
tashuvchilar esa –teshiklar hisoblanadi.
